Στην τρίτη φάση κλινικών δοκιμών μπαίνει ένα νέο εμβόλιο κατά της φυματίωσης μετά την απόφαση δύο μεγάλων χρηματοδοτών να διαθέσουν 550 εκατομμύρια δολάρια. Εάν η τρίτη φάση κλινικών δοκιμών πετύχει, θα είναι το πρώτο νέο εμβόλιο κατά της φυματίωσης στην αγορά εδώ και περισσότερα από 100 χρόνια.
«Η φυματίωση υποχρηματοδοτήθηκε και υποτιμήθηκε για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα», λέει ο Thomas Scriba, αναπληρωτής διευθυντής του South African Tuberculosis Vaccine Initiative, ο οποίος θα συμμετάσχει στις δοκιμές. Το Ίδρυμα Bill & Melinda Gates και η Wellcome ανακοίνωσαν τη χρηματοδότηση στις 28 Ιουνίου. Το υποψήφιο εμβόλιο αναπτύχθηκε από την φαρμακευτική εταιρεία GSK, η οποία έχει χορηγήσει άδεια στο Ιατρικό Ερευνητικό Ινστιτούτο Gates.
Η φυματίωση, που προκαλείται από το Mycobacterium tuberculosis, είναι μια από τις μεγαλύτερες επιδημίες στον κόσμο. Στοιχίζει 1,6 εκατομμύρια ζωές κάθε χρόνο. Η επιβάρυνση είναι ιδιαίτερα υψηλή στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Αυτή η ανισότητα φάνηκε δραματικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, όταν η επιβάρυνση στις υπηρεσίες υγείας οδήγησε σε αυξημένες μολύνσεις.
Μια σημαντική πρόκληση για την καταπολέμηση της φυματίωσης είναι ότι το βακτήριο μπορεί να κρύβεται στο σώμα για χρόνια πριν γίνει ενεργή λοίμωξη με συμπτώματα. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι ένας στους τέσσερις ανθρώπους παγκοσμίως φέρει αυτή τη λανθάνουσα λοίμωξη. Και παρόλο που το εμβόλιο BCG (συντομογραφία του Bacillus Calmette-Guerin), το οποίο αναπτύχθηκε το 1921 και παραμένει το μόνο διαθέσιμο εμβόλιο κατά της φυματίωσης προστατεύει αποτελεσματικά τα παιδιά, προσφέρει περιορισμένη βοήθεια στους ενήλικες.
Πως θα δρα το νέο εμβόλιο κατά της φυματίωσης
Το υποψήφιο εμβόλιο, που ονομάζεται M72/AS01E, στοχεύει να αντιμετωπίσει τις λανθάνουσες λοιμώξεις. Και έδειξε πολλά υποσχόμενα δεδομένα που δημοσιεύθηκαν από δοκιμές φάσης ΙΙ το 2019, αποδεικνύοντας 54% αποτελεσματικότητα σε ενήλικες που έφεραν το βακτήριο. Όμως η GSK εγκατέλειψε την έρευνα λόγω έλλειψης χρηματοδότησης.
Η μετάβαση σε δοκιμές φάσης ΙΙΙ έχει καθυστερήσει πολύ, λέει ο Scriba. «Είναι απολύτως σκόπιμο να υπάρχουν σημαντικές επενδύσεις σε αυτόν τον τομέα, ώστε να μπορέσουμε πραγματικά να ανταποκριθούμε κατάλληλα στο μέγεθος του προβλήματος της φυματίωσης», προσθέτει. Η δοκιμή θα συμπεριλάβει 26.000 συμμετέχοντες σε πολλές χώρες σε όλη την Ασία και την Αφρική.
Το M72/AS01E αποτελείται από μια συντηγμένη πρωτεΐνη που ονομάζεται M72, η οποία αποτελείται από δύο αντιγόνα M. tuberculosis — και ένα ανοσοενισχυτικό, το AS01E. Οι ερευνητές επέλεξαν τα αντιγόνα με βάση την υψηλή ανοσογονικότητά τους - μια ισχυρή ικανότητα να προκαλούν το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο διεγείρει την κρίσιμη απόκριση των Τ-κυττάρων που απαιτείται για την καταπολέμηση των βακτηρίων και τη δημιουργία κυττάρων μνήμης για μελλοντικές επιθέσεις.
«Είμαι βέβαιος ότι μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας, θα έχουμε ένα νέο εμβόλιο κατά της φυματίωσης στα ράφια», κατέληξε ο Scriba.
