Πέντε άτομα εμφάνισαν άνοια τύπου Αλτσχάιμερ μετά από θεραπεία που έλαβαν στην παιδική ηλικία (πριν από 40-60 χρόνια) με αυξητική ορμόνη από πτώματα. Αυτό είναι το κύριο εύρημα μιας μελέτης που δημοσιεύεται τώρα στο περιοδικό Nature Medicine, η οποία εγείρει το ερώτημα: σημαίνει αυτό ότι η ασθένεια αυτή μπορεί να μεταδοθεί μεταξύ των ανθρώπων;
Για να απαντήσουμε στο ερώτημα, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πρώτα ορισμένα σημεία και έννοιες. Το πρώτο από αυτά είναι το β-αμυλοειδές. Πρόκειται για μια πολύ μικρή πρωτεΐνη που είναι υπεύθυνη για τον σχηματισμό πολυάριθμων πλακών στον εγκέφαλο, κάτι που συμβαίνει όταν ένα άτομο πάσχει από τη νόσο Αλτσχάιμερ. Επιστημονικά στοιχεία υποστηρίζουν ότι η συσσώρευση αμυλοειδούς είναι η βασική αιτία αυτής της εγκεφαλικής διαταραχής.
Η ίδια ομάδα ερευνητών που δημοσιεύει τώρα αυτή τη μελέτη, από το Ηνωμένο Βασίλειο, είχε ήδη αναφέρει τη μετάδοση του β-αμυλοειδούς στον άνθρωπο σε ασθενείς που είχαν πεθάνει από τη νόσο Creutzfeldt-Jakob (μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από προοδευτική επιδείνωση των νοητικών λειτουργιών που οδηγεί σε άνοια) μετά τη λήψη αυξητικής ορμόνης από πτώματα μολυσμένα με αυτή τη μικρή πρωτεΐνη.
Έτσι, η θεραπεία θα είχε ξεκινήσει τη συσσώρευση αυτού του αμυλοειδούς στον εγκέφαλο αυτών των ανθρώπων. Αυτό έθεσε την πιθανότητα ότι οι ασθενείς που είχαν λάβει αυτή την ορμόνη και οι οποίοι δεν είχαν πεθάνει από Creutzfeldt-Jakob θα μπορούσαν να αναπτύξουν τη νόσο του Alzheimer. Πέντε από τα οκτώ άτομα που παρατηρήθηκαν εμφάνισαν συμπτώματα πρώιμης άνοιας (μεταξύ 38 και 55 ετών).
Γιατί αυτό είναι ένα μεμονωμένο γεγονός που δεν πρέπει να προκαλεί ανησυχία
Τα ευρήματα της νέας δημοσίευσης υποδηλώνουν ότι η νόσος μπορεί να μεταδοθεί μεταξύ των ανθρώπων. Ωστόσο, η υπόθεση αυτή εγείρει αρκετά ερωτήματα που πρέπει να διευκρινιστούν. Το βέβαιο είναι ότι πρόκειται για μεμονωμένο γεγονός και οι ειδικοί εξηγούν το γιατί. Αν και η έρευνα δείχνει ότι είναι δυνατόν να μεταδοθεί η νόσος Αλτσχάιμερ, «δεν είναι κάτι για το οποίο οι άνθρωποι θα πρέπει να ανησυχούν, καθώς αυτό το είδος θεραπείας με αυξητική ορμόνη δεν χρησιμοποιείται πλέον», λέει στο Science Media Centre (SMC) η Tara Spires-Jones, επικεφαλής ομάδας στο Βρετανικό Ινστιτούτο Έρευνας για την Άνοια και πρόεδρος της Βρετανικής Εταιρείας Νευροεπιστήμης.
Από την άλλη πλευρά, επισημαίνει ότι δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε με βεβαιότητα αν τα άτομα αυτά εμφάνισαν άνοια λόγω της θεραπείας που έλαβαν στην παιδική τους ηλικία για διάφορους λόγους. Πρώτον, «η μελέτη αυτή εξέτασε μόνο οκτώ άτομα, δηλαδή ένα πολύ μικρό δείγμα», προειδοποιεί. Επιπλέον, αρκετές περιπτώσεις είχαν και άλλα χαρακτηριστικά άνοιας: δύο άτομα είχαν διανοητική αναπηρία και ένα τρίτο είχε ένα γονίδιο που αυξάνει επίσης την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ.
Η ίδια έρευνα επισημαίνει ότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι το β-αμυλοειδές μπορεί να μεταδοθεί μεταξύ των ατόμων κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής. Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτά υπογραμμίζουν «την ανάγκη επανεξέτασης των μέτρων για την πρόληψη της τυχαίας μετάδοσης μέσω άλλων ιατρικών και χειρουργικών διαδικασιών».
Όπως αναφέρεται, ορισμένοι από τους ασθενείς που παρατηρήθηκαν είχαν νοητική αναπηρία ή άλλους παράγοντες κινδύνου, αλλά «όλοι αποκλείστηκαν, αφήνοντας τη μετάδοση του Αλτσχάιμερ μέσω της θεραπείας με αυξητική ορμόνη ως την καλύτερη εξήγηση για τα συμπτώματα της νόσου», αναφέρει επίσης στο SMC ο Andrew Doig, καθηγητής Βιοχημείας και διευθυντής του προγράμματος Βιοχημείας στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.
«Αν και ο νέος τύπος της νόσου Αλτσχάιμερ που αναφέρεται εδώ παρουσιάζει μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον, καθώς αποκαλύπτει έναν νέο τρόπο εξάπλωσης της νόσου, δεν υπάρχει λόγος να τον φοβόμαστε, καθώς σταμάτησε πριν από 40 και πλέον χρόνια. Η μετάδοση της παθολογίας από εγκέφαλο σε εγκέφαλο μέσω αυτής της οδού δεν πρέπει να ξανασυμβεί», διαβεβαιώνει. Τέλος, ο Bart de Strooper, επικεφαλής της ομάδας του Ερευνητικού Ινστιτούτου Άνοιας του Ηνωμένου Βασιλείου στο University College του Λονδίνου, μας υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με τα σημερινά στοιχεία, ο κίνδυνος απόκτησης μιας μεταδοτικής μορφής αμυλοειδούς είναι πολύ χαμηλός: «Κανείς δεν πρέπει να αναθεωρήσει ή να παραιτηθεί από οποιαδήποτε ιατρική διαδικασία, ιδίως από τη μετάγγιση αίματος ή τη νευροχειρουργική επέμβαση, που σώζουν πολλές ζωές παγκοσμίως κάθε χρόνο.
