Την επίσημη έναρξη του Πανελλήνιου Συνεδρίου για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας 2023 κήρυξε ο Υπουργός Υγείας Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ο οποίος αναφέρθηκε εκτενέστερα στο ΕΣΥ μέσα από την ομιλία του. Στο πλαίσιο του συνεδρίου πραγματοποιήθηκε η βράβευση του Ηλία Μόσιαλου με το πρώτο βραβείο «Γιάννης Κυριόπουλος».
Η ομιλία του Υπουργού Υγείας Μιχάλη Χρυσοχοΐδη στην επίσημη έναρξη του Συνεδρίου, σε μια κατάμεστη αίθουσα, ήταν ένα κάλεσμα στους παριστάμενους για μια συμπόρευση και συμμετοχή σε μια μεγάλη, βαθιά και βιώσιμη μεταρρύθμιση του Εθνικού Συστήματος Υγείας στην Ελλάδα με στόχο τη μετάβαση από την περίθαλψη στη φροντίδα.
Τόνισε ότι τα οικονομικά της υγείας είναι ένα διαρκές και ακανθώδες ζήτημα και ζητούμενο το οποίο χαρακτηρίζεται από ασύμμετρες παραμέτρους (όπως η πανδημία) και συντεταγμένες (όπως η τεχνολογική πρόοδος και εξέλιξη, τα καινοτόμα φάρμακα και θεραπείες). Επισήμανε επίσης τη σύνδεση των συστημάτων υγείας με την οικονομία, την επιχειρηματικότητα και την ανάπτυξη. Υπογράμμισε ότι η καθυστέρηση των αλλαγών στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες, οφείλεται κυρίως σε ελλείμματα πολιτικής και αναφέρθηκε στις σπατάλες και τον ανορθολογισμό των προηγούμενων δεκαετιών σε αντιπαραβολή με την υπερβολική μείωση -που έφθασε σε επίπεδο στέρησης- της τελευταίας δεκαετίας, ακραίες και άδικες πολιτικές που οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση.
Κάνοντας μία αποτίμηση της 40χρονης πορείας του ΕΣΥ περιέγραψε τη νέα υγειονομική πραγματικότητα που αντιμετωπίζουμε σήμερα σε σχέση με το προσδόκιμο ζωής, τις χρόνιες παθήσεις και τις συννοσηρότητες, χρησιμοποιώντας τα παραδείγματα του σακχαρώδους διαβήτη, της άνοιας, των καρδιαγγειακών νοσημάτων, των εγκεφαλικών κ.α.
Με βάση αυτή τη νέα πραγματικότητα, τόνισε ότι η κατεύθυνση θα πρέπει να εστιάζει στην παρακολούθηση και την αποτροπή της εξάπλωσης των χρόνιων νοσημάτων και προανήγγειλε για τον σκοπό αυτό τη δημιουργία Κέντρων Αναφοράς και Αριστείας για όλες τις χρόνιες παθήσεις.
Σε ό,τι αφορά τη νοσοκομειακή περίθαλψη επικεντρώθηκε σε τρία σημεία:
⦁ Αναβάθμιση του τρόπου διοίκησης των νοσοκομείων, με στόχους, ακριβείς προϋπολογισμούς που θα είναι έτοιμοι μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2023, κριτήρια αξιολόγησης της ποιότητας και της ασφάλειας των παρεχόμενων υπηρεσιών, κριτήρια αποδοτικότητας και παραγωγικότητας, τα οποία θα οδηγήσουν σε ορθολογική διαχείριση και εξοικονόμηση πόρων. Τόνισε όμως ότι αυτή η εξοικονόμηση πόρων θα επιστρέφει στις αμοιβές του προσωπικού.
⦁ Ευελιξία στα δημόσια νοσοκομεία μέσα από συνεργατικές λύσεις με τον ιδιωτικό τομέα, ώστε να διασφαλίζεται η ανταπόκρισή τους στις ανάγκες.
⦁ Ενίσχυση στο προσωπικό με ιδιαίτερη αναφορά στις 270 θέσεις πανεπιστημιακών γιατρών που στόχο έχουν το brain gain.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε, επίσης, στον τομέα του φαρμάκου χρησιμοποιώντας παραδείγματα ελληνικών εταιρειών που αυτή τη στιγμή επενδύουν στην παραγωγή δραστικών ουσιών στην Ελλάδα και υπογράμμισε το ρόλο που η φαρμακοβιομηχανία μπορεί να παίξει στην εκβιομηχάνιση της χώρας με τη χρήση των εργαλείων του επενδυτικού clawback και του RRF.
Προκλήσεις και τάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο
Από την πλευρά του ο Ηλίας Μόσιαλος επικεντρώθηκε στις προκλήσεις και τάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Υπενθυμίζεται ότι, το πρώτο βραβείο «Γιάννης Κυριόπουλος» απονεμήθηκε το απόγευμα της Τρίτης στον Καθηγητή Ηλία Μόσιαλο, Καθηγητή Πολιτικής Υγείας και κάτοχο της έδρας Brian-Abel Smith του London School of Economics. Το βραβείο θεσμοθετήθηκε πέρυσι από το Ινστιτούτο Οικονομικών της Υγείας, πρόεδρος του οποίου υπήρξε ο αείμνηστος Γιάννης Κυριόπουλος.
Εκπροσωπώντας την επιτροπή βράβευσης, η κ. Ελπίδα Πάβη ανέφερε ότι το βραβείο απονέμεται κάθε δύο χρόνια σε ένα άτομο το οποίο έχει διακριθεί στο πεδίο της έρευνας, της πολιτικής ή της επιχειρηματικότητας, με αντικείμενο τα οικονομικά και τις πολιτικές της υγείας, τη δημόσια υγεία, την κοινωνική πολιτική και ασφάλιση και τη φαρμακευτική πολιτική. Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ, το οποίο δωρίζεται σε φιλανθρωπικό οργανισμό επιλογής του βραβευόμενου. Στην προκειμένη περίπτωση, ο βραβευθείς καθηγητής Μόσιαλος επέλεξε να δωρίσει το ποσό στα παιδικά χωριά SOS.
Ο καθηγητής Ηλίας Μόσιαλος διαθέτει εκτενέστατη ακαδημαϊκή δραστηριότητα και συστηματική συνεργασία με πολλά πανεπιστήμια της Ευρώπης και των ΗΠΑ, αλλά και άλλων χωρών. Αποτελεί ένα ξεχωριστό παράδειγμα ακαδημαϊκού δασκάλου, με επίδραση και απήχηση σε παγκόσμιο επίπεδο, τόσο στην έρευνα όσο και στη διδασκαλία, αλλά και σε θέματα εφαρμοσμένης πολιτικής υγείας και έχει λάβει πολλές διακρίσεις.
«Κανένας μας δεν θα ήταν σήμερα εδώ αν δεν υπήρχε ο Γιάννης Κυριόπουλος», δήλωσε εμφατικά ο Καθηγητής Μόσιαλος στην αρχή της ομιλίας του. Η ομιλία επικεντρώθηκε στην ευρωπαϊκή πολιτική υγείας, η οποία έχει άμεσες επιπτώσεις στο εθνικό σύστημα υγείας, αλλά και στην πολιτική υγείας στη χώρα μας. Υπάρχει μια μεγάλη διαφορά μεταξύ της ΕΕ και των κρατών-μελών, όπως δήλωσε: η συνταγματική ασυμμετρία. Τόνισε την ανάγκη για κοινές ευρωπαϊκές παρεμβάσεις, ειδικότερα όταν υπάρχουν φαινόμενα τα οποία επηρεάζουν τη ζωή όλων μας, ή όπου υπάρχει προστιθέμενη αξία από την παρέμβαση της ΕΕ.
Τα τελευταία 30 χρόνια έχουν γίνει πολλές προσπάθειες να υπάρξει μια ευρωπαϊκή πολιτική για την υγεία. Με αφορμή γεγονότα κατά την πανδημία, ξεκίνησε η οριοθέτηση μιας στρατηγικής προσέγγισης στα θέματα της υγείας. Έτσι, δημιουργήθηκε ο νέος θεσμός, η Health Emergency Preparedness and Response Authority (HERA), ο οποίος υπάγεται στη Γενική Διεύθυνση Υγείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αναμένεται να οδηγήσει στην ενιαία πολιτική υγείας. Ο νέος αυτός θεσμός διαθέτει επαρκή χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση μιας πιθανής επόμενης κρίσης, η οποία είναι άγνωστο πότε θα εμφανιστεί και αν θα σχετίζεται με κάποιον καινούριο ιό, όμως τα προβλήματα της μικροβιακής αντοχής είναι ορατά. Επιπλέον η Αρχή θα αναλάβει μια σειρά από ρόλους, όπως τη μέριμνα για ανάπτυξη παραγωγής δραστικών ουσιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς αυτή η έλλειψη δημιουργεί γεωπολιτική εξάρτηση της ΕΕ. Επίσης, η HERA θα πρέπει να αρχίσει να δημιουργεί κι άλλους θεσμούς, όπως την επιτήρηση οικογενειών των ιών και τις γονιδιακές μεταλλάξεις τους, τη διασύνδεση με άλλους θεσμούς που επιχειρούν παράλληλα, του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ.
Σχέδια αναβάθμισης του ECDC
Μια άλλη σοβαρή εξέλιξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι η εξαγγελία σχεδίων για αναβάθμιση του ECDC, το οποίο ο Καθ. Μόσιαλος υποστήριξε πως θα πρέπει να εξελιχθεί σε ένα πανευρωπαϊκό κέντρο, το οποίο δεν θα περιλαμβάνει μόνο τις χώρες της ΕΕ, αλλά θα συμπίπτει με την ευρωπαϊκή περιφέρεια του ΠΟΥ, θα περιλαμβάνει δηλαδή και χώρες όπως η Τουρκία, το Ισραήλ, οι χώρες της βαλκανικής χερσονήσου, η Αρμενία, η Γεωργία, η Μολδαβία, η Ουκρανία και η Ρωσία.
Σημαντική πρωτοβουλία της ΕΕ είναι επίσης η ανάπτυξη του European Health Data Space (Ευρωπαϊκός Χώρος Δεδομένων Υγείας), που στη χώρα μας δεν έχει προβληθεί ιδιαίτερα. Ωστόσο, η Ελλάδα σε αυτόν τον τομέα είναι σε πλεονεκτική θέση, δεδομένου ότι όλα τα στοιχεία υγείας συλλέγονται μέσω ενός μόνο φορέα, της ΗΔΙΚΑ. Ο καθηγητής επισήμανε ωστόσο, ότι δεν διαθέτουμε κέντρο ανάλυσης των δεδομένων ενώ έχουμε μια τεράστια άθροιση δεδομένων.
Ο κ. Μόσιαλος αναφέρθηκε επίσης στην εξαγγελία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αναβάθμιση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ) και τις ευκαιρίες που συνεπάγεται για την Ελλάδα εάν πετύχει να γίνει χώρα αναφοράς έγκρισης φαρμάκων.
Η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) είναι άλλος ένας τομέας στον οποίο οι εξελίξεις είναι ραγδαίες. Δεδομένου ότι η ΑΙ θέτει σημαντικά θέματα εθνικής καθώς και ευρωπαϊκής κυριαρχίας, χρειαζόμαστε μια ευρωπαϊκή πολιτική για την ΑΙ και μια παγκόσμια συνθήκη. Στη χώρα μας πρόσφατα συστάθηκε εθνική επιτροπή για την ΑΙ, όμως, στη νεοσυσταθείσα εθνική επιτροπή απουσιάζει ο τομέας της υγείας, παρόλο που το 60% των δεδομένων αφορούν στην υγεία.
Τέλος, ο Καθ. Μόσιαλος αναφέρθηκε στο πολύ σημαντικό θέμα της αξιολόγησης της βιοϊατρικής τεχνολογίας. Το 2025 η αξιολόγηση αυτή θα γίνεται πλέον από ένα κεντρικό ευρωπαϊκό σύστημα, με συνεκτίμηση της κλινικής αποτελεσματικότητας μεταξύ των οργανισμών αξιολόγησης βιοϊατρικής τεχνολογίας των κρατών μελών. Η Ελλάδα δεν διαθέτει τέτοιον οργανισμό, αλλά η διαδικασία πρόκειται να ενταχθεί στο πλαίσιο του αναβαθμισμένου ΕΟΦ.
Ο Καθηγητής Μόσιαλος έκλεισε την ομιλία του με ένα αισιόδοξο μήνυμα, λέγοντας ότι έχουμε δυνατότητες να παίξουμε κεντρικό ρόλο στην ΕΕ. Αν βρούμε καλύτερους όρους διασύνδεσης των κρατικών θεσμών με τα πανεπιστήμια, την κοινωνία και την επιχειρηματικότητα, η χώρα μας μπορεί να πάει πολύ μπροστά. Και το αξίζουμε μετά από 12-13 χρόνια κρίσεων.
Την Έναρξη του Πανελληνίου Συνεδρίου για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας κήρυξαν το πρωί της Τρίτης 5 Δεκεμβρίου ο πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής, επίκουρος καθηγητής ΠαΔΑ Κώστας Αθανασάκης, και ο επίτιμος πρόεδρος του Συνεδρίου, καθηγητής Χρήστος Λιονής. Την εναρκτήρια ομιλία έκανε η Αναπληρώτρια Υπουργό Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη με θέμα «Η Νέα Δημόσια Υγεία και η πρόκληση της εφαρμογής της». Η στρατηγική της «Νέας Δημόσιας Υγείας» και στη χώρα μας συνίσταται σε ένα σύστημα που επιδιώκουμε να είναι ολοκληρωμένο και να ενσωματώνει την ΠΦΥ στη Δημόσια Υγεία, με τους επαγγελματίες υγείας στην κοινότητα, παρέχοντάς τους τα εργαλεία και ένα οργανωμένο σύστημα ώστε να λειτουργήσουν.
Ο στόχος του υπουργείου είναι να προσφέρει στο ανθρώπινο δυναμικό τα επικαιροποιημένα εργαλεία που χρειάζεται και να δημιουργήσει μια δομή στο σύστημα που να επιτρέπει στους επαγγελματίες της ΠΦΥ να κάνουν τη δουλειά τους, είπε η κ. Αγαπηδάκη. Μίλησε για «επαναθεμελίωση της ΠΦΥ» σε απόλυτη σύμπνοια με τη Δημόσια Υγεία. Στον προϋπολογισμό προβλέπεται αύξηση της χρηματοδότησης στην υγεία -είπε- αλλά και στρατηγική διαχείριση των υλικών όσο και των ανθρώπινων πόρων. Για τον απαιτούμενο στρατηγικό σχεδιασμό, το υπουργείο θα αξιοποιήσει πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης για την αναδόμηση της ΠΦΥ σε συνδυασμό με τη Δημόσια Υγεία, σε συνεργασία με τον ΠΟΥ ώστε να αναπτυχθεί ένα ολοκληρωμένο μοντέλο και να καλύψει τις ανάγκες των πολιτών της χώρας. Το όραμα της «Νέας Δημόσιας Υγείας» είναι βελτίωση του επιπέδου υγείας του πληθυσμού, καταπολέμηση των ανισοτήτων και εργαζόμενους στην ΠΦΥ που να λαμβάνουν ικανοποίηση από την εργασία τους, κατέληξε.
