Ήδη από όταν η πανδημία του κορωνοϊού ήταν σε εξέλιξη, η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα είχε ξεκινήσει τη συζήτηση για τις μελλοντικές υγειονομικές προκλήσεις. Μάλιστα, ήταν κοινά αποδεκτό ότιη επόμενη πανδημία δεν θα αργήσει.
Σήμερα κορυφαίοι επιστήμονες συμφωνούν ότι ο ιός της γρίπης έχει τις περισσότερες πιθανότητες να πυροδοτήσει μια νέα πανδημία. Μια διεθνής έρευνα, που θα δημοσιευθεί το επόμενο Σαββατοκύριακο, θα αποκαλύψει ότι το 57% των κορυφαίων ειδικών σε θέματα ασθενειών πιστεύουν πλέον ότι ένας ιός γρίπης θα είναι η αιτία του επόμενου παγκόσμιου ξεσπάσματος θανατηφόρας μεταδοτικής ασθένειας. Η πεποίθηση ότι η γρίπη αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για μία επόμενη πανδημία στον κόσμο βασίζεται σε μακροχρόνια έρευνα που δείχνει ότι ο ιός εξελίσσεται και μεταλλάσσεται συνεχώς, δήλωσε ο Jon Salmanton-García του Πανεπιστημίου της Κολωνίας, ο οποίος διεξήγαγε τη μελέτη.
«Η γρίπη εμφανίζεται κάθε χειμώνα», είπε σύμφωνα με τον Guardian. «Θα μπορούσαμε να περιγράψουμε αυτά τα ξεσπάσματα ως μικρές πανδημίες. Ελέγχονται περισσότερο ή λιγότερο επειδή τα διαφορετικά στελέχη που τα προκαλούν δεν είναι αρκετά ιογενή – αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα συμβαίνει πάντα έτσι». Λεπτομέρειες της έρευνας – στην οποία συμμετείχαν 187 κορυφαίοι επιστήμονες – θα αποκαλυφθούν την επόμενη εβδομάδα στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κλινικής Μικροβιολογίας και Λοιμωδών Νοσημάτων (ESCMID) στη Βαρκελώνη.
Η επόμενη πιθανότερη αιτία πανδημίας, μετά τη γρίπη, είναι πιθανό να είναι ο άγνωστος ιός Χ, σύμφωνα με το 21% των εμπειρογνωμόνων που συμμετείχαν στη μελέτη. Πιστεύουν ότι η επόμενη πανδημία θα προκληθεί από έναν μέχρι στιγμής άγνωστο μικροοργανισμό που θα εμφανιστεί ξαφνικά. Ορισμένοι επιστήμονες εξακολουθούν να πιστεύουν ότι ο Sars-CoV-2 αποτελεί απειλή, με το 15% των επιστημόνων που ερωτήθηκαν στην έρευνα να τον αξιολογούν ως την πιο πιθανή αιτία πανδημίας στο εγγύς μέλλον. Μόλις το 1% έως 2% των ερωτηθέντων αξιολογούν ως σοβαρές παγκόσμιες απειλές άλλους θανατηφόρους μικροοργανισμούς (ιοί Lassa, Nipah, Ebola και Zika). «Η γρίπη παρέμεινε – σε πολύ μεγάλο βαθμό, η νούμερο ένα απειλή όσον αφορά το πανδημικό της δυναμικό στα μάτια της συντριπτικής πλειοψηφίας των επιστημόνων παγκοσμίως», πρόσθεσε ο Salmanton-García.
Ο ιός των πτηνών
Την προηγούμενη εβδομάδα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με την εξάπλωση του στελέχους H5N1 της γρίπης που προκαλεί εκατομμύρια κρούσματα γρίπης των πτηνών σε όλο τον κόσμο. Αυτή η επιδημία ξεκίνησε το 2020 και έχει οδηγήσει στον θάνατο ή την σφαγή δεκάδων εκατομμυρίων πουλερικών ενώ παράλληλα έχει εξαλείψει εκατομμύρια άγρια πτηνά. Ο ιός έχει εξαπλωθεί και σε θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένων των αγελάδων εκτροφής, οι οποίες είναι τώρα μολυσμένες σε 12 πολιτείες των ΗΠΑ, αυξάνοντας περαιτέρω τους φόβους για τους ανθρώπους. Όσο περισσότερα είδη θηλαστικών μολύνει ο ιός, τόσο περισσότερες ευκαιρίες έχει να εξελιχθεί σε στέλεχος επικίνδυνο για τον άνθρωπο, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα στο περιοδικό Nature ο Daniel Goldhill, του Royal Veterinary College στο Hatfield.
Η εμφάνιση του ιού H5N1 στα βοοειδή ήταν έκπληξη, πρόσθεσε ο ιολόγος Ed Hutchinson του Πανεπιστημίου της Γλασκόβης. «Οι χοίροι μπορούν να νοσήσουν από γρίπη των πτηνών, αλλά μέχρι πρότινος τα βοοειδή δεν μπορούσαν. Μολύνονταν με τους δικούς τους τύπους της νόσου. Επομένως, η εμφάνιση του H5N1 στις αγελάδες ήταν σοκ».
«Αυτό σημαίνει ότι οι κίνδυνοι ο ιός να εισέλθει σε όλο και περισσότερα αγροτικά ζώα και στη συνέχεια να περάσει στους ανθρώπους αυξάνονται συνεχώς. Όσο περισσότερο εξαπλώνεται ο ιός, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να μεταλλαχθεί ώστε να μπορεί να εξαπλωθεί στους ανθρώπους. Βασικά, παίζουμε ζάρια με αυτόν τον ιό».
Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο H5N1 εξαπλώνεται μεταξύ των ανθρώπων. Αλλά σε εκατοντάδες περιπτώσεις όπου άνθρωποι μολύνθηκαν μέσω επαφής με ζώα τα τελευταία 20 χρόνια, ο αντίκτυπος ήταν οδυνηρός. «Ο δείκτης θνησιμότητας είναι εξαιρετικά υψηλός επειδή οι άνθρωποι δεν έχουν φυσική ανοσία στον ιό», δήλωσε ο Jeremy Farrar, επικεφαλής επιστήμονας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Η προοπτική μιας πανδημίας γρίπης είναι ανησυχητική, αν και οι επιστήμονες επισημαίνουν επίσης ότι έχουν ήδη αναπτυχθεί εμβόλια κατά πολλών στελεχών, συμπεριλαμβανομένου του H5N1. «Εάν υπήρχε πανδημία γρίπης των πτηνών, θα εξακολουθούσε να αποτελεί μια τεράστια λογιστική πρόκληση η παραγωγή εμβολίων στην κλίμακα και την ταχύτητα που θα χρειαστούν. Ωστόσο, θα ήμασταν πολύ πιο μπροστά από όσο ήμασταν με τον Covid-19, που έπρεπε να αναπτυχθεί από την αρχή ένα εμβόλιο», είπε ο Hutchinson.
