Την άνοιξη, με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Gates, μία ομάδα εμπειρογνωμώνων συζήτησε τι πρέπει να γίνει για να αντιμετωπιστεί πιο αποτελεσματικά η φυματίωση. Μεταξύ των ανησυχιών είναι και ο τρόπος διάγνωσης της νόσου.
Η πιο κοινή διαγνωστική μέθοδος είναι 130 ετών, και όχι ιδιαίτερα αποτελεσματική. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας χρησιμοποιούν ένα μικροσκόπιο για να ελέγξουν τα δείγματα πτυέλων για ενδεικτικά βακτήρια σε σχήμα ράβδου, τα οποία είναι σημάδι φυματίωσης. Τα πτύελα είναι το μείγμα σάλιου και βλέννας της αναπνευστικής οδού.
Οι νεότερες μοριακές εργαστηριακές δοκιμές είναι πιο ευαίσθητες στην ανίχνευση μιας λοίμωξης και μπορούν επίσης να ελέγξουν την αντοχή στα φάρμακα σε δείγματα πτυέλων. Όσο για τα εμβόλια, το μόνο διαθέσιμο είναι αποτελεσματικό μόνο σε βρέφη και μικρά παιδιά και προσφέρει περίπου 70% ποσοστό προστασίας.
Ενθαρρυντικά νέα για ένα γνωστό φάρμακο
Ωστόσο, ένας πολλά υποσχόμενος τρόπος για την πρόληψη της εξάπλωσης της ανθεκτικής στα φάρμακα φυματίωσης ανακοινώθηκε στην Παγκόσμια Διάσκεψη της Ένωσης για την Υγεία των Πνευμόνων που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Παρίσι.
Δύο κλινικές δοκιμές, που πραγματοποιήθηκαν στη Νότια Αφρική και το Βιετνάμ, εξέτασαν τη λεβοφλοξασίνη, ένα από τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται πιο συχνά για τη θεραπεία ατόμων που έχουν αναπτύξει αντοχή στα φάρμακα για την αντιμετώπιση της φυματίωσης. Τώρα υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η λήψη του φαρμάκου μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης ανθεκτικών στα φάρμακα στελεχών της βακτηριακής νόσου κατά περίπου 60%.
Οι ερευνητές λένε ότι η θεραπεία ήταν ασφαλής και αποτελεσματική τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες που ζούσαν σε περιβάλλοντα με υψηλή έκθεση σε στελέχη ανθεκτικά σε πολλά φάρμακα, όπως οι δύο χώρες όπου πραγματοποιήθηκαν οι δοκιμές.
Τι προκάλεσε η πανδημία Covid-19
Η πανδημία του COVID-19 έχει αντιστρέψει την πρόοδο πολλών ετών, αναφορικά με τον τερματισμό της φυματίωσης. Η εστίαση στον SARS-CoV-2 διέκοψε την ικανότητα των συστημάτων υγείας να διαγιγνώσκουν και να θεραπεύουν άτομα με φυματίωση, με επακόλουθο τη διάθεση λιγότερων πόρων «για βασικές υπηρεσίες φυματίωσης» καθώς και για την ανάπτυξη μελλοντικών θεραπειών.
Τα επίσημα στοιχεία του ΠΟΥ
Σε μια νέα έκθεσή του, ο ΠΟΥ παρουσίασε μια ζοφερή εικόνα για τη νόσο. Παγκοσμίως, εκτιμάται ότι 10,6 εκατομμύρια άνθρωποι αρρώστησαν από φυματίωση το 2022, από 10,3 εκατομμύρια το 2021. Πριν από την πανδημία, η φυματίωση βρισκόταν σε πτωτική τάση.
Και παρόλο που ο COVID απομάκρυνε τη φυματίωση από τον περιβόητο τίτλο της «πιο θανατηφόρας μολυσματικής νόσου» με βάση τον ετήσιο αριθμό θανάτων, η φυματίωση παρέμεινε ένας «σημαντικός δολοφόνος», με 1,3 εκατομμύρια θανάτους το 2022. Από το 2015 έως το 2022, οι θάνατοι που σχετίζονται με τη φυματίωση μειώθηκαν μόνο κατά 19%, ένα ποσοστό πολύ μικρότερο από εκείνο που είχε θέσει ως στόχο ο ΠΟΥ. Από τα 30 εκατομμύρια άτομα με φυματίωση που στοχεύουν σε προληπτική θεραπεία, μόνο το 52% έλαβε τέτοια φροντίδα.
Επίσης, η άντληση κεφαλαίων καθυστερεί. Το 2018, ο ΠΟΥ έθεσε ως στόχο τη διάθεση χρηματοδότησης 13 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ετήσια βάση παγκοσμίως για βασικές υπηρεσίες σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
Τι είναι το «GeneXpert»
Ένα άλλο βασικό όπλο για την καταπολέμηση της φυματίωσης αναμένεται να είναι πιο προσιτό στο μέλλον. Το «GeneXpert», είναι ένα γρήγορο εργαστηριακό διαγνωστικό τεστ που πραγματοποιείται από την εταιρεία Cepheid. Ελέγχει τα πτύελα και μπορεί να ανιχνεύσει τη φυματίωση και να καθορίσει εάν η μορφή της νόσου από την οποία έχει προσβληθεί ο ασθενής είναι ανθεκτική σε ορισμένα φάρμακα. Με αυτό τον τρόπο οι πάροχοι υγείας αποφεύγουν να χάνουν χρόνο σε φάρμακα που δεν θα λειτουργήσουν.
Αλλά και πάλι δεν είναι το ιδανικό τεστ... Θεωρείται, ότι το καλύτερο τεστ θα είναι ένα που θα μπορεί να γίνει στο σπίτι, όπως αυτά που αναπτύχθηκαν για τον COVID-19. Ένα τεστ, το οποίο θα μπορούσε να δώσει έγκυρο αποτέλεσμα.
