Αν έχετε χρόνια που εισπνέετε καπνό τσιγάρου, ρύπανση, ιούς και άλλες τοξίνες, η ιδέα να καθαρίσετε τους πνεύμονές σας και να κάνετε μια νέα αρχή μπορεί να ακούγεται πολύ ελκυστική.
Υπάρχουν αμέτρητα προϊόντα προς πώληση στο διαδίκτυο που ισχυρίζονται ότι απομακρύνουν τις τοξίνες από τους πνεύμονες, αλλά δεν υπάρχει καμία επιστημονική έρευνα που να υποστηρίζει τη χρήση οποιουδήποτε από αυτά.
Ευτυχώς, οι πνεύμονες είναι αξιοσημείωτα καλοί στο να καθαρίζουν και να επιδιορθώνουν τον... «εαυτό» τους σε ορισμένες περιπτώσεις - και υπάρχουν μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να διατηρήσετε τους πνεύμονές σας όσο το δυνατόν πιο υγιείς.
Πώς οι πνεύμονες αντιμετωπίζουν τις βλάβες
«Εάν έχετε μια οξεία ασθένεια, όπως μια πνευμονία, ή μια οξεία βρογχίτιδα, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι πνεύμονες θα ανακάμψουν πλήρως», λένε οι πνευμονολόγοι και επισημαίνουν σχετική βιβλιογραφία.
Αλλά ακόμη και μετά από χρόνιο τραυματισμό, όπως η βλάβη που προκαλείται από δεκαετίες καπνίσματος, οι πνεύμονες μπορούν να κάνουν αρκετά για να αποκατασταθούν.
Το κάπνισμα προκαλεί δύο είδη μακροχρόνιας βλάβης στους πνεύμονες: εμφύσημα και χρόνια βρογχίτιδα. Μαζί, αυτά είναι γνωστά ως χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Στο εμφύσημα καταστρέφονται οι μικροσκοπικοί αερόσακοι που ανταλλάσσουν το οξυγόνο. Στη χρόνια βρογχίτιδα, υπάρχει φλεγμονή των αεραγωγών που οδηγούν στους αερόσακους. «Μόλις καταστραφούν οι αεροφόροι σάκοι, δεν μπορούν να αντικατασταθούν», επισημαίνουν οι πνευμονολόγοι προσθέτοντας «αν και κάποιο από το πρήξιμο και τη φλεγμονή από τη βρογχίτιδα μπορεί να υποχωρήσει, η δομική βλάβη θα παραμείνει».
Παρόλα αυτά, όσο νωρίτερα κόψετε το κάπνισμα, τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες έχετε να αποκαταστήσετε κάποια βλάβη.
Μια μεγάλη μελέτη διαπίστωσε ότι 20 χρόνια μετά τη διακοπή του καπνίσματος, ο κίνδυνος για ΧΑΠ πέφτει στο ίδιο επίπεδο με εκείνο που θα υπήρχε αν δεν είχατε καπνίσει ποτέ.
Μια δεκαετία μετά τη διακοπή του καπνίσματος, ο κίνδυνος να πεθάνετε από καρκίνο του πνεύμονα είναι περίπου ο μισός από τον κίνδυνο κάποιου που καπνίζει. Τριάντα χρόνια μετά τη διακοπή του καπνίσματος, ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα πέφτει στα επίπεδα του μη καπνιστή. «Όσο πιο γρήγορα κόψετε το κάπνισμα, τόσο πιο πιθανό είναι να επουλωθούν οι πνεύμονες» αναφέρουν οι μελέτες ωστόσο «αν καπνίζετε για πολύ καιρό, η βλάβη μπορεί να γίνει μόνιμη».
Προστατέψτε τους πνεύμονές σας
Αν και δεν μπορείτε να αναιρέσετε εντελώς τη ζημιά ετών από το κάπνισμα, το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε για να «αποτοξινωθείτε» είναι να προστατεύσετε τους πνεύμονές σας από οποιαδήποτε περαιτέρω βλάβη.
Ακολουθούν ορισμένοι αποδεδειγμένοι τρόποι για να διατηρήσετε τους πνεύμονές σας όσο το δυνατόν πιο καθαρούς:
Αποφύγετε το παθητικό κάπνισμα. Ενώ η διακοπή του καπνίσματος είναι το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείτε να κάνετε για τους πνεύμονές σας, είναι ζωτικής σημασίας να μην αναπνέετε και τον καπνό των άλλων ανθρώπων. Ο συνδυασμός του καπνού που βγαίνει από την άκρη ενός τσιγάρου, καθώς και ο καπνός που βγαίνει από το στόμα του καπνιστή, περιέχει εκατοντάδες τοξικές χημικές ουσίες- η εισπνοή τους μπορεί να προκαλέσει από καρκίνο του πνεύμονα μέχρι εγκεφαλικό επεισόδιο, λέει το CDC.
Μείνετε μακριά από το άτμισμα. Ενώ οι γιατροί εξακολουθούν να μαθαίνουν για τους μακροπρόθεσμους κινδύνους των ηλεκτρονικών τσιγάρων, η έρευνα έχει αρχίσει να αποκαλύπτει κάποιους βραχυπρόθεσμους κινδύνους. Μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι το άτμισμα καθιστά τους πνεύμονές σας λιγότερο ικανούς να απομακρύνουν τη βλέννα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε λοιμώξεις. «Το μόνο πράγμα που πρέπει να εισπνέετε στους πνεύμονές σας είναι ο καθαρός, αγνός αέρας και τα συνταγογραφούμενα φάρμακα». σημειώνει το CDC.
Μην βασίζεστε στη θεραπεία με ατμό. Αν και μια πολύ μικρή μελέτη διαπίστωσε ότι η εισπνοή ζεστού ατμού μπορεί να κάνει τα άτομα με ΧΑΠ να αισθάνονται λιγότερο αγχωμένα, δεν διαπίστωσε καμία επίδραση στο πόσο καλά λειτουργούν οι πνεύμονές σας - και ήταν πολύ μικρή μελέτη για να είμαστε σίγουροι ακόμη και για τα ευρήματα σχετικά με το άγχος. Ο ατμός μπορεί να είναι χρήσιμος για τη βελτίωση της απομάκρυνσης της βλέννας από τους ανώτερους αεραγωγούς σας, συμπεριλαμβανομένης της μύτης και του λαιμού, κατά τη διάρκεια μιας αναπνευστικής λοίμωξης, αλλά δεν κάνει τους πνεύμονες να λειτουργούν καλύτερα.
Αποτρέψτε τη μόλυνση. Προστατέψτε τους πνεύμονές σας από περαιτέρω βλάβες κάνοντας εμβόλια κατά της γρίπης και της πνευμονίας, πλένοντας συχνά τα χέρια σας και αποφεύγοντας την επαφή με οποιονδήποτε μπορεί να έχει οποιαδήποτε ασθένεια.
Αποφύγετε τη ρύπανση, σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους. Η Αμερικανική Πνευμονολογική Εταιρεία συνιστά να ελέγξετε το σπίτι σας για ραδόνιο, ένα τοξικό αέριο που μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του πνεύμονα. (Μπορείτε να βρείτε πληροφορίες σχετικά με τις εξετάσεις στον ιστότοπο της EPA.) Επίσης, θα πρέπει να σκουπίζετε τακτικά το σπίτι σας με ηλεκτρική σκούπα χρησιμοποιώντας φίλτρο HEPA και επιλέξτε προϊόντα καθαρισμού που δεν περιέχουν πτητικές οργανικές ενώσεις (VOC), αρώματα και ερεθιστικές ουσίες. Εάν πάσχετε από χρόνια αναπνευστική νόσο, μπορεί να σας βοηθήσει να παρακολουθείτε την τοπική ποιότητα του αέρα και να αποφεύγετε να περνάτε χρόνο σε εξωτερικούς χώρους τις ημέρες με κακή ποιότητα αέρα.
Ακολουθήστε μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά. Το να τρώτε πολλά βατόμουρα ή σαλάτες με λάχανο δεν θα αναιρέσει τη ζημιά ετών από το κάπνισμα. Αλλά οι έρευνες δείχνουν ότι η κατανάλωση περισσότερων φρούτων και λαχανικών, ιδίως φυλλωδών λαχανικών, μούρων και άλλων ειδών πλούσιων σε αντιοξειδωτικά, μπορεί να βοηθήσει στην προστασία των πνευμόνων σας από ορισμένες βλάβες που οφείλονται στο κάπνισμα και την ατμοσφαιρική ρύπανση. Μια μεγάλη κορεατική μελέτη διαπίστωσε ότι η κατανάλωση πράσινου τσαγιού, το οποίο έχει τόσο αντιοξειδωτικές όσο και αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις, μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες εμφάνισης ΧΑΠ, αλλά τα αποτελέσματα δεν είναι πειστικά. Ενώ η κατανάλωση τσαγιού δεν μπορεί να βλάψει, δεν υπάρχουν ισχυρές αποδείξεις ότι θα λειτουργήσει.
Διατηρήστε τους πνεύμονές σας ισχυρούς με την άσκηση. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η καρδιαγγειακή άσκηση - οτιδήποτε κάνει την καρδιά σας να χτυπάει πιο γρήγορα - μπορεί να βοηθήσει τους πνεύμονές σας να λειτουργούν καλύτερα. Κάνει επίσης την καρδιά και τους μυς πιο αποτελεσματικούς, οπότε όταν κάνετε σωματική δραστηριότητα, υπάρχει λιγότερη ζήτηση για τους πνεύμονες, αισθάνεστε καλύτερα και αναπνέετε πιο εύκολα.
