Το καλοκαίρι είναι εδώ και σύμφωνα με τους μετεωρολόγους τόσο στην Αθήνα όσο και στην επαρχία θα δούμε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, με την ηλίαση να παραμονεύει.

Η ηλίαση, άλλωστε, είναι ο πιο κοινός τύπος θερμοπληξίας και είναι μια κατάσταση που προκαλείται από την υπερθέρμανση του σώματός μας λόγω της παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο.

Τα συμπτώματα ηλίασης περιλαμβάνουν:

• Υψηλό πυρετό: το κύριο σημάδι θερμοπληξίας είναι θερμοκρασία σώματος 38-39 C ή υψηλότερη.
• Διαταραχές συνείδησης: από θερμοπληξία μπορούν να προκύψουν σύγχυση, ταραχή, διαταραχές στην ομιλία, ευερεθιστότητα, παραλήρημα, επιληπτικές κρίσεις.
• Υπόταση
• Εφίδρωση
• Ναυτία και έμετο: μπορεί να προκαλέσει ανακατωσούρα στο στομάχι ή εμετό.
• Ερυθρότητα στο δέρμα: το δέρμα σας μπορεί να γίνει κόκκινο καθώς αυξάνεται η θερμοκρασία του σώματός σας.
• Ταχύπνοια: η αναπνοή σας μπορεί να γίνει γρήγορη και ρηχή.
• Αύξηση του καρδιακού ρυθμού: ο παλμός σας μπορεί να αυξηθεί σημαντικά, επειδή το θερμικό σοκ δημιουργεί τεράστιο βάρος στην καρδιά σας για να σας βοηθήσει να δροσίσετε το σώμα σας.
• Πονοκέφαλο: το κεφάλι σας μπορεί να είναι βαρύ και να βουίζει.

Ηλίαση: Πότε πρέπει να επισκεφθείτε γιατρό

Σε περίπτωση σοβαρής ηλίασης, δηλαδή, θερμοπληξίας μπορεί να εκδηλωθούν σπασμοί, παραισθήσεις και παραλήρημα. Αρκετές φορές υπάρχει ανιδρωσία, ακούσια ούρηση και αφόδευση και η θερμοκρασία του σώματος μπορεί να φτάσει στους 41 βαθμούς Κελσίου.

Στην περίπτωση της θερμοπληξίας ο ασθενής είναι σοβαρά πάσχων και πρέπει άμεσα να μεταφέρεται σε νοσηλευτικό ίδρυμα, όπου γίνεται θεραπεία με ενδοφλέβια χορήγηση υγρών και εντατική παρακολούθηση των ζωτικών παραμέτρων.

Στο στάδιο αυτό, εάν η σοβαρή ηλίαση δεν αντιμετωπιστεί άμεσα μπορεί να είναι απειλητική και για την ίδια τη ζωή.

Ηλίαση: Αιτίες

Η ηλίαση είναι αποτέλεσμα παρατεταμένης εκθέσεως στον ήλιο. Εμφανίζεται συχνότερα σε βρέφη, σε ηλικιωμένα άτομα και σε άτομα με χρόνια νοσήματα. Η κατάσταση αυτή μπορεί να προκληθεί από:

• Αφυδάτωση, αν δεν πίνετε αρκετό νερό για να αναπληρώσετε τα υγρά που χάνονται λόγω της εφίδρωσης
• Κατανάλωση αλκοόλ, η οποία μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του σώματός σας να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του
• Πολλά ρούχα που εμποδίζουν το σώμα σας να δροσιστεί
• Παρατεταμένη παραμονή, έντονη εργασία, στρες, γυμναστική σε θερμό περιβάλλον με υψηλή υγρασία και άπνοια, ειδικά όταν δεν λαμβάνονται και τα απαραίτητα μέτρα ατομικής προστασίας π.χ. καπέλο, σκίαση χώρου, χρήση τεχνητών μέσων δροσισμού όπως κλιματισμός - ανεμιστήρες κ.λπ.

Θερμική εξάνλτηση

Η θερμική εξάντληση και η θερμοπληξία είναι δύο δυνητικά σοβαρές καταστάσεις που είναι αποτέλεσμα της υπερβολικής έκθεσης σε υψηλές θερμοκρασίες.

Συνήθως συμβαίνουν κατά τη διάρκεια ενός κύματος καύσωνα, αλλά μπορεί να είναι αποτέλεσμα πολύ έντονης σωματικής άσκησης. Κατά την θερμική εξάντληση η θερμοκρασία του σώματος ανεβαίνει σημαντικά και ξεκινά η απώλεια υγρών και αλάτων από το σώμα, γεγονός που οδηγεί στα συμπτώματα που αναφέρονται παρακάτω καθώς και ένα γενικότερο αίσθημα αδιαθεσίας.

Συμπτώματα

Η θερμική εξάντληση και η θερμοπληξία μπορούν να έχουν γρήγορη εξέλιξη (μέσα σε λίγα λεπτά) ή να εμφανιστούν σταδιακά σε διάστημα ωρών ή ημερών. Τα συμπτώματα της θερμικής εξάντλησης περιλαμβάνουν:

• Αίσθημα κόπωσης και αδυναμία
• Ίλιγγο και λιποθυμικές τάσεις
• Μείωση της αρτηριακής πίεσης
• Κεφαλαλγία
• Μυϊκές κράμπες
• Αίσθημα ασθενείας
• Έντονη εφίδρωση
• Έντονη δίψα
• Ταχυκαρδία
• Μειωμένη ούρηση με σκουρόχρωμα ούρα

Αν τα συμπτώματα αυτά δεν αντιμετωπιστούν μπορεί να εξελιχθούν σε θερμοπληξία, τα συμπτώματα της οποίας περιλαμβάνουν σύγχυση, αποπροσανατολισμό, κρίσεις και απώλεια συνείδησης.

Τι μπορείτε να κάνετε

• Αν παρατηρήσετε ότι κάποιος έχει συμπτώματα θερμικής εξάντλησης, πρέπει να κάνετε τις ακόλουθες ενέργειες:
• Μεταφέρετέ τους σε ένα δροσερό μέρος – κατά προτίμηση σε ένα δωμάτιο με κλιματισμό ή τουλάχιστον σε σκιά
• Αφαιρέστε περιττά ρούχα με σκοπό όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ποσοστό δέρματος να είναι εκτεθειμένο
• Μειώστε τη θερμοκρασία του δέρματος – χρησιμοποιείστε ό,τι έχετε διαθέσιμο γι’ αυτό το σκοπό, όπως ένα βρεγμένο σφουγγάρι ή πανί, κρύα επιθέματα γύρω από το λαιμό και τις μασχάλες ή σκεπάστε τους με μία κρύα, βρεγμένη πετσέτα
• Κάντε αέρα στο δέρμα τους όταν είναι βρεγμένο – αυτό θα βοηθήσει το νερό να εξατμιστεί, κάτι το οποίο βοηθά στην πτώση της θερμοκρασίας
• Δώστε τους υγρά – κατά προτίμηση νερό, χυμό φρούτων ή κάποιο αναψυκτικό ποτό

Μείνετε μαζί τους μέχρι να νιώσουν καλύτερα. Οι περισσότεροι άνθρωποι παρουσιάζουν βελτίωση μέσα σε περίπου 30 λεπτά.Αν το άτομο χάσει τις αισθήσεις του, τοποθετήστε το άμεσα σε θέση ανάνηψης μέχρι να έρθει το ασθενοφόρο. Αν πάθει κρίση, απομακρύνετε τα αντικείμενα που πιθανώς να βρίσκονται γύρω του για να αποφευχθούν τραυματισμοί.

Θερμοπληξία

Η θερμοπληξία χαρακτηρίζεται από: Υπερθέρμανση (υπερθερμία) με θερμοκρασία του σώματος πάνω από τους 40 βαθμούς Κελσίου και είναι μια βαριά και επείγουσα κατάσταση απειλητική για τη ζωή (θνησιμότητα 10-20%).

Προκαλείται: Μετά από παρατεταμένη έκθεση ή σωματική δραστηριότητα σε υψηλές θερμοκρασίες (καύσωνα), που συνδυάζονται με υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία και άπνοια.

Στις συνθήκες αυτές ο μηχανισμός αποβολής θερμότητας (εφίδρωση) και ο θερμορυθμιστικός μηχανισμός στον εγκέφαλο παύουν να λειτουργούν. Έτσι διαφοροποιείται από την υπερπυρεξία (πυρετός πάνω από 41 βαθμούς), που προκαλείται ως απάντηση της θερμικής ομοιοστασίας του οργανισμού σε αίτια όπως βακτηριακές λοιμώξεις, υπερθυρεοειδισμός και παρενέργειες νευροληπτικών φαρμάκων.

Ποια είναι τα συμπτώματα

• Τα πρώιμα συμπτώματα της θερμοπληξίας μπορεί να είναι:
• Δυνατός πονοκέφαλος
• Ζάλη
• Τάση για λιποθυμία
• Ταχυπαλμία
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Υγρό δέρμα (λόγω της έντονης εφίδρωσης που όμως θα σταματήσει καθώς η υπερθερμία επιδεινώνεται)
• Κράμπες στην κοιλιά και τα πόδια και ναυτία.

Σε σοβαρότερες περιπτώσεις διαπιστώνονται:

• Υψηλός πυρετός (πάνω από 40 βαθμούς Κελσίου)
• Κόκκινο και ζεστό δέρμα
• Απουσία εφίδρωσης (ξηρό δέρμα)
• Έμετοι και διάρροιες
• Υπόταση
• Γρήγορος αλλά αδύναμος σφυγμός
• Γρήγορη αναπνοή
• Ψευδαισθήσεις
• Σύγχυση έως και απώλεια συνείδησης

Όταν υπάρχει υποψία θερμοπληξίας σε άτομο με παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο και αφυδάτωση (ηλίαση) ή έντονη σωματική δραστηριότητα σε υψηλές θερμοκρασίες (π.χ. αγρότης, αθλητής), οι πρώτες βοήθειες μπορεί να είναι σωτήριες ακόμη και εάν προσφερθούν από μη εξειδικευμένο πρόσωπο:

Μεταφέρετε το άτομο σε μέρος σκιερό και δροσερό

Χαλαρώστε ή και αφαιρέσατε τα ρούχα του και κάνετε αέρα με ό,τι μέσο διαθέτετε (π.χ. βεντάλια, χαρτόνι) εάν ο χώρος δεν είναι κλιματιζόμενος

Ραντίζετε το πρόσωπο, το λαιμό και το στήθος με δροσερό νερό. Συνεχίζετε, εάν δεν έχει συνέλθει, με κρύες κομπρέσες ή παγοκύστεις σε λαιμό, βουβωνικές χώρες και μασχάλες

Εάν επικοινωνεί καλά, χορηγήσατε υγρά με μικρή ποσότητα αλατιού (3-4 φορές ανά ώρα). Αποφύγετε τα ποτά με αλκοόλ ή καφεΐνη (γιατί μπορεί να επιδεινώσουν την αφυδάτωση). Επίσης μη χορηγείτε αντιπυρετικά, καθώς δεν ενδείκνυνται στην υπερθερμία

Σε περίπτωση εμέτων γυρίσατε το άτομο σε πλαγία θέση

Ακολουθήστε τις τηλεφωνικές οδηγίες από το Κέντρο Άμεσης Βοήθειας μέχρι να σπεύσει επιτόπου ιατρική βοήθεια.

Ομάδες υψηλού κινδύνου

Ο κίνδυνος θερμοπληξίας είναι αυξημένος σε:

• Ηλικιωμένους
• Μικρά παιδιά
• Παχύσαρκους
• Υπερτασικούς
• Καρδιοπαθείς (ειδικότερα εάν παίρνουν αγγειοδιασταλτικά και διουρητικά φάρμακα), διαβητικούς υπό ινσουλίνη, ασθενείς σε αγωγή με νευρολογικά φάρμακα (αντικαταθλιπτικά, φαινοθειαζίνες και αντιπαρκινσονικά)

Άλλες ομάδες όπως αλκοολικοί και άτομα με χρόνιες σοβαρές παθήσεις (νεφροπάθεια, πνευμονοπάθεια, άνοια).