Οι μάσκες προσώπου επέστρεψαν. Για την ακρίβεια, δεν έφυγαν ποτέ, απλά έμειναν στο συρτάρι περιμένοντας έναν νέο ιό. Αν κοιτάξετε τριγύρω, θα βρείτε περισσότερα από ένα μισοκαλυμμένα πρόσωπα. Επέστρεψε o κορωνοϊός;
Όχι, αυτή τη φορά είναι η γρίπη Α και ότι κάποιες συνήθειες που είχαμε αποκτήσει από τον κορωνοϊό φαίνεται ότι έπιασαν τόπο. «Βρισκόμαστε στην αρχή της επιδημίας. Σε δύο εβδομάδες θα υπάρξουν πολύ περισσότερα κρούσματα», τονίζει ο Francisco Sanz Herrero, γραμματέας του Τμήματος Φυματίωσης και Αναπνευστικών Λοιμώξεων της Ισπανικής Εταιρείας Πνευμονολογίας και Θωρακοχειρουργικής (Separ).
Με τα στοιχεία που συλλέγονται από το Σύστημα Επιτήρησης Οξέων Αναπνευστικών Λοιμώξεων (SiVIRA), το οποίο διεξάγεται από το Ινστιτούτο Υγείας Carlos III (ISCIII), διακρίνεται μια ανοδική καμπύλη, ένα νέο κύμα αναπνευστικών λοιμώξεων στο οποίο πρωταγωνιστούν το στέλεχος Α της γρίπης και τα κρούσματα Covid. «Υπάρχει ακόμη χρόνος για όσους μπορούν να κάνουν αίτηση για το εμβόλιο [τόσο της γρίπης όσο και του Covid] για να προστατευθούν από τη σοβαρή λοίμωξη και τις επιπλοκές της», επιμένει ο Sanz Herrero.
Η τελευταία εβδομαδιαία έκθεση SiVIRA, η οποία συγκεντρώνει τα αρχεία έως τις 17 Δεκεμβρίου, δείχνει αύξηση της δραστηριότητας της γρίπης και της λοίμωξης από RSV τόσο στην πρωτοβάθμια περίθαλψη όσο και στα νοσοκομεία, με το Covid-19 να παρουσιάζει άνιση αύξηση των κρουσμάτων και στα δύο περιβάλλοντα. Τα κρούσματα οξέων αναπνευστικών λοιμώξεων (ΟΑΛ) αυξήθηκαν κατά 51% την τελευταία εβδομάδα: το συνολικό ποσοστό αυξάνεται από 523,4 σε 793,9 κρούσματα ανά 100.000 κατοίκους. Ανά ηλικιακή ομάδα, τα υψηλότερα ποσοστά ARI παρατηρούνται στα παιδιά κάτω του 1 έτους και στα παιδιά 1-4 ετών.
Πώς είναι η γρίπη φέτος
Η αλήθεια είναι ότι, όπως επισημαίνει ο Sanz Herrero, «έχουμε ανακτήσει τη συνήθη δυναμική της εποχικής επιδημίας». Μετά από αρκετά χρόνια με πρωταγωνιστή το Covid, «βλέπουμε ότι πρώτα έρχονται οι λοιμώξεις RSV (αναπνευστικός συγκυτιακός ιός) σε παιδιά και εξασθενημένους ασθενείς, στη συνέχεια παρατηρείται αύξηση των κρουσμάτων γρίπης Α και τέλος, σε ένα μήνα, θα έρθει η Β». Και δεν διστάζει να πει ότι «αυτή τη στιγμή υπάρχουν περισσότερα κρούσματα από όσα καταγράφονται επίσημα».
Σύμφωνα με τη SiVIRA, το 98,6% των ιών γρίπης που εντοπίστηκαν είναι τύπου Α (30,1% του AH3N2 και 69,9% του A(H1)pdm09 μεταξύ των υποτύπων), ενώ το 31,1% είναι μη υποτυπώδεις ιοί Α. «Το στέλεχος με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία είναι αυτό που περιέχεται στο εμβόλιο που συνιστάται για φέτος», λέει ο Sanz Herrero.
Ο εκπρόσωπος της Separ θυμάται πώς είναι η μολυσματική διαδικασία. «Διαρκεί πέντε έως επτά ημέρες, με πυρετό και δυσκολία στην αναπνοή, ακόμη και με βλέννα. Εάν αυτά τα συμπτώματα επιμένουν με την πάροδο του χρόνου ή γίνονται πιο έντονα, θα πρέπει να κλείσετε ραντεβού με το γιατρό σας για να αποφύγετε επιπλοκές». Επισημαίνει επίσης ότι «δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται αντιβιοτικά αν έχουμε να κάνουμε με ιό. Το μόνο που κάνουν είναι να αυξάνουν τον αριθμό των βακτηριακών αντιστάσεων».
Η SiVIRA επισημαίνει την πολύ μεγάλη αύξηση του ποσοστού των κρουσμάτων γρίπης που ανιχνεύονται στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, φτάνοντας τα 159,2 ανά 100.000 κατοίκους, όταν την προηγούμενη εβδομάδα ήταν 68,2 λοιμώξεις. Το ίδιο ισχύει και για τις εισαγωγές: από 1,6 άτομα σε 2,9 ανά 100.000.
Οι σοβαρές μορφές μπορεί να απαιτήσουν νοσηλεία λόγω της ανάπτυξης βρογχίτιδας. «Πρέπει να αποτρέψουμε την επιδείνωση του βήχα και την αλλαγή του χρώματος της βλέννας, και αν συμβεί αυτό, πρέπει να συμβουλευτούμε και τον ασθενή», επαναλαμβάνει ο Sanz Herrero. Για το λόγο αυτό, ο πνευμονολόγος υπενθυμίζει ότι τα προληπτικά μέτρα του Covid είναι «αυτά που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη: επιστροφή στις εξετάσεις, μάσκες και διατήρηση προληπτικής στάσης με τα άτομα που διατρέχουν κίνδυνο».
Ποιος είναι ο αντίκτυπος του νέου στελέχους του κορωνοϊού
Αυτή την εβδομάδα ο ΠΟΥ προειδοποίησε για την επιτήρηση ενός νέου στελέχους κορωνοϊού. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να αποκλειστεί είναι ένας Covid-23, όπως είχε ήδη φημολογηθεί στα κοινωνικά δίκτυα. Ο Fernando González Candelas, από την Παγκόσμια Πλατφόρμα Υγείας του CSIC, εξηγεί ότι «αυτή η παραλλαγή δεν μπορεί να θεωρηθεί καθόλου νέος ιός. Στην πραγματικότητα, διαφέρει από τη γονική του γενιά BA.2.86 μόνο σε μία σχετική μετάλλαξη, στο Spike: L455S. Ωστόσο, έχει σημαντικά υψηλότερη ικανότητα ανάπτυξης από τον BA.2.86 και σε ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας, αυξάνεται ραγδαία η συχνότητά του. Αυτό είναι που οδήγησε τον ΠΟΥ να την εντάξει στον κατάλογο των παραλλαγών που προκαλούν ανησυχία».
Οι ιολογικοί λόγοι αυτής της ανησυχίας οφείλονται στο γεγονός ότι «αυτό που μπορέσαμε να δούμε είναι ότι το JN.1 ακολουθεί την τάση των άλλων omicron, κατά την οποία με την πάροδο του χρόνου έχουν αλλάξει τον τρόπο εισόδου τους στα κύτταρα, διαφορετικό από εκείνον που χρησιμοποιούσαν οι προ-omicron παραλλαγές, και το άλμα του JN.1 όσον αφορά αυτό το χαρακτηριστικό (που μετρήθηκε στο εργαστήριο) είναι αρκετά έντονο», λέει μια άλλη από τους ερευνητές της πλατφόρμας του CSIC, η Mireia Coscollá Devís, διευθύντρια του PathoGenOmics στο I2SysBio.
Τα δεδομένα σχετικά με τα στελέχη που έχουν καταχωριστεί στο SiVIRA δείχνουν ότι στην πρωτοβάθμια περίθαλψη επικρατεί η παραλλαγή XBB.1.5-like + F456L (53,50%), ακολουθούμενη από XBB.1.5-like (16,87%) και BA.2.86 (14,81%). Τις τελευταίες εβδομάδες επικρατούν οι παραλλαγές XBB.1.5-like + F456L (41,79%) και BA.2.86 (41,79%). Η JN.1 δεν αναφέρεται στην τελευταία έκθεση.
Ο González Candelas, καθηγητής γενετικής στο Πανεπιστήμιο της Βαλένθια και στο Fisabio, εξηγεί ότι «η εποχιακή αύξηση συνδέεται με τη μία ή την άλλη παραλλαγή τα τελευταία χρόνια, αλλά σε αυτό συμβάλλουν τόσο τα χαρακτηριστικά του ίδιου του ιού (και αυτών των συγκεκριμένων γενεαλογικών γραμμών) όσο και οι επιδημιολογικές συνθήκες, οι οποίες διευκολύνουν την αύξηση των κρουσμάτων σε ορισμένες περιόδους, όπως η αρχή του χειμώνα».
Και σε τι μεταφράζεται αυτό σε κλινικό επίπεδο; Με άλλα λόγια, ποια συμπτώματα προκαλεί; Όπως εξηγεί η Coscollá Devís, «η αλλαγή αυτή σημαίνει ότι οι προ-χρωματικές παραλλαγές θα εισέρχονταν καλά στα κύτταρα του αναπνευστικού συστήματος (με ορισμένους μηχανισμούς), αλλά οι μετα-χρωματικές παραλλαγές (και το JN.1 σε ακραία μορφή) δεν θα εισέρχονταν τόσο καλά στα κύτταρα αυτά, αλλά θα εισέρχονταν σε κύτταρα όπως αυτά του πεπτικού συστήματος, τα οποία έχουν ελαφρώς διαφορετικούς υποδοχείς εισόδου».
