Η ανακοίνωση του ΕΟΔΥ, με την οποία γνωστοποιείται ότι ο στρεπτόκκοκος τύπου Α έχει οδηγήσει στον θάνατο έξι άτομα στην Ελλάδα μόνο μέσα στο 2023, έχει προβληματίσει έντονα τους επιστήμονες και την κοινή γνώμη.
Ειδικά το τελευταίο περιστατικό με ένα 7χρονο παιδί στη Θεσσαλονίκη έχει ανησυχήσει έντονα τους γονείς. Το Healthstat παρουσιάζει έναν αναλυτικό οδηγό, για να κατανοήσουμε το συγκεκριμένο βακτήριο και να χτίσουμε τις άμυνες, ειδικά για τους πιο ευάλωτους.
Τι είναι ο στρεπτόκοκκος
Πρόκειται για ένα βακτήριο το οποίο συναντάται πολύ συχνά και οι λοιμώξεις από διεισδυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α δεν επιτηρούνται μέσω του συστήματος υποχρεωτικής δήλωσης νοσημάτων στη Ελλάδα.
Εντούτοις, λόγω της πρόσφατης έξαρσης κρουσμάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, ο ΕΟΔΥ έχει ζητήσει να δηλώνονται τα επιβεβαιωμένα περιστατικά στρεπτόκοκκου της ομάδας Α από τις υπηρεσίες υγείας της χώρας.
Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α, γνωστός και ως πυογόνος στρεπτόκοκκος ή GAS (Group A Streptococcus) είναι ένα βακτήριο που μπορεί να προκαλέσει διάφορες λοιμώξεις στον άνθρωπο, συνήθως ήπιες αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις πολύ σοβαρές, ακόμη και θανατηφόρες αν δεν αντιμετωπιστούν κατάλληλα.
Σε ένα μικρό ποσοστό (1-5%) ατόμων το βακτήριο εντοπίζεται στον φάρυγγα ή το δέρμα τους ή και σε άλλα σημεία, χωρίς να νοσούν, αποτελούν δηλαδή αυτά τα άτομα υγιείς φορείς του βακτηρίου.
Πώς μεταδίδεται
Ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α μεταδίδεται μέσω των μολυσμένων σταγονιδίων από τις εκκρίσεις ασθενών, της επαφής με επιμολυσμένες επιφάνειες, της επαφής με μολυσμένες πληγές στο δέρμα των ασθενών και από υγιείς φορείς του βακτηρίου.
Όπως σημειώνει ο ΕΟΔΥ, ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α μεταδίδεται πολύ πιο εύκολα από άτομα που είναι συμπωματικά και νοσούν, παρά από υγιείς φορείς του βακτηρίου.
Ποια είναι τα συμπτώματα
Ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α συνήθως προκαλεί λοιμώξεις όπως φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, πυρετό και δερματικό εξάνθημα γνωστό ως οστρακιά, δερματικές λοιμώξεις όπως μολυσματικό κηρίο και κυτταρίτιδα, δηλαδή φλεγμονή της επιδερμίδας και του υποδόριου λίπους.
Σε κάποιες περιπτώσεις εάν η στρεπτοκοκκική λοίμωξη δεν θεραπευτεί με τα κατάλληλα αντιβιοτικά μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές όπως προσβολή των νεφρών ή της καρδιάς (ρευματικός πυρετός).
Τα συμπτώματα που θα παρουσιάσει το πάσχον άτομο είναι ανάλογα με το είδος της λοίμωξης που θα του προκαλέσει το βακτήριο. Για παράδειγμα η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα εκδηλώνεται με πυρετό, πονόλαιμο, δυσκαταποσία, διόγκωση των αμυγδαλών με λευκωπό επίχρισμα, διόγκωση των λεμφαδένων και αιμορραγικά στίγματα στην υπερώα.
Σε σπάνιες περιπτώσεις ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α μπορεί να προκαλέσει διεισδυτική νόσο στον άνθρωπο (iGAS-invasive Group A Streptococcus), δηλαδή πολύ σοβαρή λοίμωξη που χωρίς την κατάλληλη και άμεση αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο. Μορφές διεισδυτικής νόσου του βακτηριδίου αποτελούν η νεκρωτική περιτονίτιδα και το στρεπτοκοκκικό σύνδρομο τοξικής καταπληξίας.
Ποιοι θεωρούνται ευάλωτοι
Οποιοσδήποτε μπορεί να νοσήσει από στρεπτοκοκκική λοίμωξη. Ωστόσο πιο ευάλωτοι στο βακτήριο είναι τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι ανοσοκατεσταλμένοι, οι άνθρωποι με χρόνια νοσήματα και όσοι διαβιούν σε κακές συνθήκες υγιεινής και σε συνθήκες συγχρωτισμού.
Ο πυογόνος στρεπτόκοκκος αποτελεί ένα από τα πιο συχνά αίτια φαρυγγοαμυγδαλίτιδας στα παιδιά σχολικής ηλικίας.
Υπάρχει εμβόλιο;
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει εμβόλιο για την πρόληψη της στρεπτοκοκκικής λοίμωξης από τον πυογόνο στρεπτόκοκκο ομάδας Α.
Ωστόσο, υπάρχουν κάποια εμβόλια υπό μελέτη έναντι του βακτηρίου.
Μέτρα πρόληψης
Τα μέτρα πρόληψης της στρεπτοκοκκικής λοίμωξης από τον πυογόνο στρεπτόκοκκο περιλαμβάνουν:
- Σωστή εφαρμογή των κανόνων υγιεινής και της υγιεινής των χεριών
- Εφαρμογή των μέτρων ατομικής προστασίας
- Αποφυγή του συγχρωτισμού και σωστό αερισμό των χώρων
- Σωστή καθαριότητα και απολύμανση των επιφανειών και των συχνά χρησιμοποιούμενων αντικειμένων, σύμφωνα με τις οδηγίες των ειδικών
- Περιορισμό των ατόμων που νοσούν σε κατ’ οίκον νοσηλεία, τουλάχιστον για ένα εικοσιτετράωρο μετά την έναρξη της αντιβιοτικής τους αγωγής
Η θεραπεία
Η στρεπτοκοκκική λοίμωξη από τον στρεπτόκοκκο ομάδας Α πρέπει εγκαίρως να αντιμετωπίζεται με τα κατάλληλα αντιβιοτικά, ανάλογα με τη βαρύτητα της λοίμωξης.
Πού μπορείτε να απευθυνθείτε
Ο πυρετός που επιμένει, η έντονη κυνάγχη, η δυσκαταποσία, ο πυρετός σε συνδυασμό με εξάνθημα, η έντονη καταβολή είναι συμπτώματα που πρέπει να αναζητήσουμε άμεσα ιατρική βοήθεια. Η διεισδυτική λοίμωξη από τον πυογόνο στρεπτόκοκκο εξελίσσεται ταχύτατα γι’ αυτό οποιαδήποτε υποψία νόσου χρήζει άμεσης ιατρικής εκτίμησης.
Ο ΕΟΔΥ σημειώνει πως έχει αποστείλει συστάσεις για τα ενδεικνυόμενα μέτρα προστασίας και τη θεραπευτική αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών και τελεί σε εγρήγορση για την έγκαιρη αναγνώριση κρουσμάτων. Τα επιδημιολογικά δεδομένα δεν υποδεικνύουν ότι υπάρχει ανησυχία για τη δημόσια υγεία της χώρας.
