Με αφορμή τη δήλωση του Νίκου Ξυδάκη, σχετικά με το εκλογικό αποτέλεσμα και την προτίμηση των νεαρών ψηφοφόρων στη Νέα Δημοκρατία, πολλοί είναι εκείνοι που ψάχνουν να δουν τι είναι το «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» που ο ίδιος ανέφερε.
Ειδικότερα, ο πρώην βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ μιλώντας «Στο Κόκκινο», έριξε την ευθύνη της απροσδόκητα μεγάλης διαφοράς μεταξύ των δύο πρώτων κομμάτων στο εκλογικό σώμα, επισημαίνοντας: «Ίσως σε ένα μέρος του πληθυσμού, μέσα στη συσκότιση, την παραπληροφόρηση και την ομίχλη στα μυαλά, υπάρχει ένα σύνδρομο ‘είμαστε θυρωροί της νύχτας’, ένα ‘σύνδρομο της Στοκχόλμης’».
Ο κ. Ξυδάκης, λοιπόν, επιστράτευσε την… ψυχιατρική για να εξηγήσει την επιλογή των νεαρών ψηφοφόρων να στηρίξουν την κυβέρνηση με την ψήφο τους, καθώς το σύνδρομο της Στοκχόλμης αναφέρεται σε μια σπάνια ψυχολογική αντίδραση.
Τι είναι το σύνδρομο της Στοκχόλμης
Το σύνδρομο της Στοκχόλμης είναι ένας μηχανισμός στον οποίο καταφεύγουν ορισμένοι άνθρωποι, μετά από συνθήκες αιχμαλωσίας ή ομηρίας.
Με βάση τον ορισμό της κλινικής του Cleveland, το άτομο που πάσχει από σύνδρομο της Στοκχόλμης, αντί να νιώθει φόβο ή εχθρικότητα απέναντι στον άνθρωπο που τον κρατάει αιχμάλωτο ή τον κακοποιεί, αρχίζει να νιώθει κατανόηση, συμπόνια και άλλα θετικά συναισθήματα προς το πρόσωπό του.
Συχνά, είναι δύσκολο για έναν εξωτερικό παρατηρητή να κατανοήσει για πιο λόγο το θύμα μπορεί να μια συναισθηματική σύνδεση απέναντι στον κακοποιητή του, ωστόσο είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι αυτή η ανταπόκριση μπαίνει σε λειτουργία προκειμένου το θύμα να καταφέρει να αντέξει και να επιβιώσει σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση. Δεν πρόκειται για μια συνειδητή απόφαση, δηλαδή, αλλά για έναν μηχανισμό που ενεργοποιείται ακούσια με σκοπό την αυτοσυντήρηση.
Η ορολογία αυτή πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε το 1973, όταν ληστές, προσπαθώντας να ληστέψουν μια τράπεζα στη Στοκχόλμη, κράτησαν τους εργαζόμενους αιχμάλωτους για 6 ημέρες. Μέσα σε αυτό το διάστημα, οι όμηροι άρχισαν να νιώθουν συμπόνια προς τους απαγωγείς τους. Μάλιστα, μετά την απελευθέρωσή τους, ορισμένοι από τους εργαζομένους της τράπεζας αρνήθηκαν να καταθέσουν εναντίον των ληστών, ενώ κάποιοι συγκέντρωσαν χρήματα με σκοπό να χρηματοδοτήσουν την υπεράσπισή τους στο δικαστήριο.
Αν και το «σύνδρομο της Στοκχόλμης» στην αρχή χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει αυτή την παράδοξη αντίδραση μόνο για θύματα απαγωγής ή αιχμαλωσίας, πλέον περιλαμβάνει και άλλα είδη τραυματικών σχέσεων και εμπειριών, κατά τα οποία το θύμα αναπτύσσει τρυφερά συναισθήματα για τον κακοποιητή του, όπως:
- Σεξουαλική, σωματική, συναισθηματική κακοποίηση
- Κακοποίηση παιδιών (το παιδί μπορεί δηλαδή να νιώσει θετικά συναισθήματα προς το άτομο που το κακοποιεί)
Σύνδρομο Στοκχόλμης – Τα συμπτώματα, πώς θεραπεύεται
Το σύνδρομο της Στοκχόλμης δεν αποτελεί επίσημη διάγνωση και δεν αναγνωρίζεται από το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών ως ψυχική νόσου. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για έναν τρόπο να καταλάβουμε την συναισθηματική αντίδραση που έχουν ορισμένα άτομα απέναντι στον απαγωγέα ή τον κακοποιητή τους.
Όπως αναφέρει η Κλινική του Cleveland, το σύνδρομο της Στοκχόλμης παρουσιάζει παρεμφερή συμπτώματα με την διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) ή/και οξεία διαταραχή στρες (ASD).
Τα άτομα στα οποία έχει ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός του συνδρόμου της Στοκχόλμης ενδέχεται να βιώνουν ορισμένα από ή και όλα τα παρακάτω συμπτώματα:
- Φλάσμπακς (αναδρομές/παρεμβολές αρνητικών συνήθως σκηνών από των παρελθόν)
- Έλλειψη εμπιστοσύνης σε πρόσωπα που παλιά θεωρούσαν έμπιστα
- Αισθήματα ενόχλησης, νευρικότητας ή ανησυχίας
- Αδυναμία χαλάρωσης ή απόλαυσης των πραγμάτων που παλιότερα τους ευχαριστούσαν
- Δυσκολία συγκέντρωσης
Εάν εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας άτομο εμφανίζετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα ή υποψιάζεστε πως πάσχετε από το σύνδρομο της Στοκχόλμης, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας, για να λάβετε την απαραίτητη φροντίδα.
Καθώς το σύνδρομο της Στοκχόλμης θεωρείται ως μια αντίδραση σε τραυματικές εμπειρίες λόγω της κακοποίησης και του έντονου στρες που βίωσαν, δεν υπάρχει κάποια στάνταρ θεραπευτική προσέγγιση.
Συνήθως, για τη διαχείριση του εν λόγω συνδρόμου, οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας αξιοποιούν τα θεραπευτικά εργαλεία παρεμφερών παθήσεων, που πηγάζουν από το στρες, όπως η διαταραχή μετατραυματικού στρες και η οξεία διαταραχή στρες που αναφέραμε παραπάνω.
Βασικό ρόλο στη θεραπεία του συνδρόμου Στοκχόλμης διαδραματίζει η ψυχοθεραπεία (συζήτηση με ψυχολόγο ή ψυχίατρο που εφαρμόζει μία ή περισσότερες θεραπευτικές προσεγγίσεις), ενώ ορισμένες φορές μπορεί να συνταγογραφηθούν ορισμένα φάρμακα (κυρίως αγχολυτικά) εάν κάτι τέτοιο κριθεί απαραίτητο. Η ψυχοθεραπεία, ωστόσο, θεωρείται ως το πιο σημαντικό εργαλείο για την θεραπεία, διότι μπορεί να βοηθήσει τον ασθενή να μάθει υγιείς τρόπους για να επεξεργαστεί, να καταλάβει και να διαχειριστεί τις τραυματικές του εμπειρίες.
