Το πόρισμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Φεβρουάριος 2023) αποτελεί ένα συνολικό «ράπισμα» για την κυβέρηση Μητσοτάκη και το υπουργείο Υγείας, αναφορικά με τον τρόπο που λειτουργούν τα νοσοκομεία της χώρας. Εκτός από τα συμπεράσματα για τις ΜΕΘ στην Ελλάδα, όπου αναδεικνύεται η «μαύρη τρύπα» στο ΕΣΥ, η έρευνα απαντά και στο ερώτημα αν είναι ικανοποιητική η διαχείριση του υγειονομικού υλικού και του ιατρικού εξοπλισμού των δημόσιων νοσοκομείων.

Τα αποτελέσματα είναι αποκαρδιωτικά. Σύμφωνα με το Ελεγκτικό Συνέδριο, οι συνθήκες αποθήκευσης και φύλαξης των αναλώσιμων υγειονομικών υλικών δεν διασφαλίζουν την προστασία τους από απώλειες και καταστροφές. Η πραγματική διακίνηση του υλικού δεν αποτυπώνεται με ακρίβεια στο πληροφοριακό σύστημα. Ιδίως στα επιμέρους τμήματα των νοσοκομείων δεν παρακολουθείται η κίνηση και διάθεση του αναλώσιμου υγειονομικού υλικού. Τα νοσοκομεία δεν γνωρίζουν τα πραγματικά αποθέματα υλικών που διαθέτουν ούτε έχουν ενεργοποιήσει μηχανισμό ειδοποίησης ότι ένα είδος εξαντλείται γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε φαινόμενα ελλείψεων υλικών ή υπερεπάρκειας αυτών. Τα διαγνωστικά και θεραπευτικά μηχανήματα, προστατεύονται επαρκώς και συντηρούνται τακτικά, αν και υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Η προτεραιοποίηση της πρόσβασης των ασθενών στα ιατρικά μη-χανήματα γίνεται βάσει άτυπων πρακτικών. Δεν υφίσταται σύστημα επαλήθευσης ότι τα κριτήρια που εφαρμόζονται διασφαλίζουν την ισότιμη πρόσβαση των ασθενών στα ιατρικά μηχανήματα.

Απαραίτητα τα υλικά για τα νοσοκομεία

Όπως επισημαίνει το πόρισμα, τα αναλώσιμα υγειονομικά υλικά και ο ιατρικός εξοπλισμός είναι απαραίτητα για την αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών υγείας στους ασθενείς. Πρέπει να υπόκεινται σε ένα σύστημα διαχείρισης που θα εξασφαλίζει την προστασία τους, την επάρκειά τους και την ισότιμη πρόσβαση των ασθενών σε αυτά.

Η αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών υγείας στα νοσοκομεία είναι αδύνατη όταν το ΕΣΥ δεν διαθέτει το απαραίτητο αναλώσιμο υγειονομικό υλικό. Είναι αναγκαία σε κάθε δημόσιο νοσοκομείο η ύπαρξη ενός συστήματος, το οποίο, χωρίς να περιορίζει την ευελιξία των ιατρών στην πρόσβαση και διάθεση των υγειονομικώς αναλωσίμων, θα εξασφαλίζει τη διακίνηση των υλικών κατά τρόπο που εγγυάται συνεχώς την επάρκειά τους ώστε να μην κινδυνεύει η παροχή περίθαλψης στους ασθενείς. Επομένως, οι αδυναμίες που παρατηρήθηκαν επηρεάζουν τον ορθολογικό προγραμματισμό των προμηθειών και δημιουργούν κινδύνους μη ορθής διάθεσης του δημοσίου χρήματος.

Η ισότιμη πρόσβαση των ασθενών σε διαγνωστικά και θεραπευτικά μηχανήματα είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την ορθή λειτουργία ενός δημόσιου συστήματος υγείας. Χωρίς να αμφισβητείται ο πρωτεύων ρόλος του ιατρού στην αξιολόγηση και προτεραιοποίηση κάθε συγκεκριμένου περιστατικού, η αρχή της διαφάνειας επιβάλλει να υφίσταται μηχανισμός ο οποίος, χωρίς να συνιστά υπέρμετρη γραφειοκρατική επιβάρυνση, θα επιτρέπει να επαληθεύεται η ισότιμη πρόσβαση των ασθενών στις υπηρεσίες υγείας σύμφωνα και με τα κριτήρια που επιβάλλουν οι αποδεκτές ιατρικές πρακτικές. Ο έλεγχος κατέδειξε ότι τέτοιος μηχανισμός δεν υφίσταται. Εν τούτοις η ύπαρξή του θα βελτίωνε την αποτελεσματικότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, θα ενίσχυε την εμπιστοσύνη των πολιτών και θα απάλλασσε το ιατρικό προσωπικό από αιτιάσεις και αμφισβητήσεις.

Τι συνίσταται για τα νοσοκομεία

Το Ελεγκτικό Συνέδριο προχωρά σε μία σειρά από προτάσεις:

• Να επεκταθεί το σύστημα καταγραφής και παρακολούθησης της κίνησης του αναλώσιμου υγειονομικού υλικού και στις υποαποθήκες των τμημάτων των νοσοκομείων, με σκοπό την πλήρη καταγραφή των αναλώσεων και την ορθή αποτύπωση των πραγματικών αποθεμάτων του υγειονομικού υλικού των νοσοκομείων.
• Να υιοθετηθεί ενιαία κωδικοποίηση των υγειονομικών αναλωσίμων υλικών ώστε να είναι δυνατή η διαδικασία διασταύρωσης των ποσοτήτων μεταξύ πραγματικής και συστημικής απογραφής.
• Να διενεργούνται περιοδικές απογραφές και σύγκριση των φυσικών αποθεμάτων με τα υπόλοιπα που αποτυπώνονται στο σύστημα τόσο στην κεντρική αποθήκη όσο και στις επιμέρους υποαποθήκες των νοσοκομείων.
• Να ενημερώνεται το πληροφοριακό σύστημα της κεντρικής αποθήκης μόλις γίνεται η πραγματική εισαγωγή του υλικού σε αυτήν.
• Να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα φύλαξης και προστασίας του ιατρικού εξοπλισμού τους και να βελτιωθούν οι συνθήκες αποθήκευσης και φύλαξης των αναλωσίμων υγειονομικών υλικών.
• Να καθοριστεί επίπεδο «αποθέματος ασφαλείας» ανά κωδικό-είδος υγειονομικού υλικού, και αξιοποιώντας τις δυνατότητες των πληροφοριακών συστημάτων να αναπτυχθεί παρακολούθησης των υλικών και αποθεμάτων τους το οποίο θα προειδοποιεί σε κατάλληλο χρόνο για πιθανό κίνδυνο έλλειψης κάποιου υλικού, έτσι ώστε να προγραμματισθεί η έγκαιρη προμήθειά του.
• Να υιοθετηθεί κανονισμός σχετικά με την πρόσβαση των ασθενών στα ιατρικά μηχανήματα, ο οποίος να ορίζει τα υπεύθυνα πρόσωπα για τη διάθεση των μηχανημάτων, τις διαδικασίες και τα κριτήρια προτεραιοποίησης των ασθενών, περαιτέρω δε να υιοθετηθούν διαδικασίες παρακολούθησης της εφαρμογής του.
• Οι Υπηρεσίες Εσωτερικού Ελέγχου των νοσοκομείων να παρακολουθούν την εφαρμογή των συστημάτων διαχείρισης του αναλώσιμου υγειονομικού υλικού και του ιατρικού εξοπλισμού.