Όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε την εξάπλωση του κορωνοϊού ως παγκόσμια πανδημία στις 11 Μαρτίου του 2020, σχεδόν τα πάντα ήταν αναπάντητα: Πώς εξαπλώθηκε τόσο γρήγορα; Τι συμπτώματα είχαν οι άνθρωποι; Πόσο σοβαρά ήταν αυτά τα συμπτώματα;
Τώρα γνωρίζουμε πολύ περισσότερα για το πώς εξαπλώνεται, γιατί επίσης πλήττει περισσότερο τους ενήλικες και όχι τόσο τα παιδιά, καθώς και τι κρύβεται πίσω από τα περισσότερα συμπτώματα που μπορεί να προκαλέσει.
Γιατί οι εμπειρίες των ανθρώπων που νοσούν από τον Covid ποικίλλουν τόσο πολύ;
Σύμφωνα με ρεπορτάζ των New York Times, μέχρι τώρα, οι περισσότεροι Αμερικανοί νόσησαν τουλάχιστον μία φορά από τον Covid.
Ενώ η πλειονότητα των ατόμων εμφάνισε συμπτώματα γρίπης, κάποιοι έχουν νοσηλευτεί με σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα και άλλοι δεν είχαν καθόλου συμπτώματα.
Εν μέρει αυτό μπορεί να εξηγηθεί από τον τρόπο έκθεσης στον ιό, αλλά το σώμα μας παίζει επίσης μεγάλο ρόλο. Τα άτομα που είναι μεγαλύτερης ηλικίας ή έχουν υπάρχοντα προβλήματα υγείας τείνουν να έχουν πιο σοβαρά συμπτώματα επειδή το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι ήδη εξασθενημένο.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το σώμα μπορεί να καταπολεμήσει τον ιό προτού πολλαπλασιαστεί αρκετά ώστε να προκαλέσει συμπτώματα, ή να τον αντιμετωπίσει τόσο γρήγορα ώστε το τεστ που θα κάνει το άτομο να μην βγει ποτέ θετικό.
Υπάρχουν επίσης ισχυρές στοιχεία ότι ο εμβολιασμός κάνει την ασθένεια λιγότερο σοβαρή.
Οι ειδικοί επισήμαναν ότι πιθανότατα, τα άτομα που δεν έχουν ποτέ μολυνθεί είναι πλήρως εμβολιασμένα και πολύ προσεκτικά όσον αφορά την αποφυγή έκθεσης.
Η εξάπλωση του Covid οφείλεται στον βήχα και το φτέρνισμα;
Τις πρώτες μέρες της πανδημίας, όλοι πιστεύαμε ότι ο Covid ήταν κάτι πέρα για πέρα πρωτοφανές... Σκουπίζαμε και καθαρίζαμε μανιωδώς όλες τις επιφάνειες, πλέναμε συνεχώς τα χέρια μας, ή είχαμε πάντοτε μαζί μας ένα αντισηπτικό!
Ωστόσο, οι μελέτες έχουν δείξει από τότε ότι οι μολυσμένες επιφάνειες σπάνια ευθύνονται για την εξάπλωση του ιού. Είναι πιο πιθανό να εξαπλωθεί μέσω του αέρα που αναπνέουμε. Σε αυτό ευθύνονται μεγάλα σταγονίδια που παράγονται όταν κάποιος βήχει ή φτερνίζεται.
Αλλά η έρευνα στη συνέχεια έδειξε, ότι ο ιός θα μπορούσε επίσης να μεταφερθεί από μικρότερα σωματίδια που θα μπορούσαν να μολύνουν ανθρώπους από πιο μακριά. «Αυτά τα σωματίδια συμπεριφέρονται κάπως σαν καπνός τσιγάρου... εξαπλώνονται και παρασύρονται με τον αέρα», όπως ανέφεραν ερευνητές στους New York Times.
Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι ο ιός εξακολουθεί να εξελίσσεται για να γίνει αποτελεσματικότερος στην εξάπλωση μέσω του αέρα, δήλωσε ο Vincent Munster, επικεφαλής του τμήματος οικολογίας του ιού στο Εργαστήριο Rocky Mountain του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργιών και Λοιμωδών Ασθενειών.
Πόσο διαρκεί η άμυνα του οργανισμού μας έναντι του ιού;
Σε γενικές γραμμές, η νόσηση ή ο εμβολιασμός μας προστατεύουν για αρκετούς μήνες, ανέφερε ο Akiko Iwasaki, ιολόγος και ανοσιολόγος στο Πανεπιστήμιο Yale.
Αλλά η ανοσία εξαρτάται από παράγοντες όπως η ηλικία, η υποκείμενη υγεία και αν ο ιός έχει κάνει μεταλλάξεις, τις οποίες το ανοσοποιητικό μας σύστημα δεν αντιμετωπίζει άμεσα και αποτελεσματικά.
Υπάρχουν πολλά συστατικά ανοσοπροστασίας, συμπεριλαμβανομένων αντισωμάτων που κυκλοφορούν στο αίμα και βοηθούν στην ανίχνευση και εξουδετέρωση του ιού, Β κύτταρα που παράγουν περισσότερα αντισώματα ανάλογα με τις ανάγκες και τα κύτταρα που μπορούν να μάθουν να αναγνωρίζουν και να προβλέπουν παραλλαγές της πρωτεΐνης ακίδας του ιού.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι τα υψηλότερα επίπεδα αντισωμάτων συσχετίζονται με την καλύτερη προστασία.
Ωστόσο, ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι τα επίπεδα αντισωμάτων μειώνονται σημαντικά κατά τρεις μήνες μετά από μια μόλυνση ή έναν εμβολιασμό. Και ήταν δύσκολο να προσδιοριστεί ακριβώς πόσα αντισώματα χρειάζονται για την παροχή βασικής προστασίας, καθώς οι νέες παραλλαγές του ιού εμφανίζονται συνεχώς.
Τα Τ κύτταρα παρέχουν μια διαφορετική μορφή προστασίας, μειώνοντας τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων αντί να μπλοκάρουν τη μόλυνση και η έρευνα τώρα δείχνει ότι αυτή η ανοσία μπορεί να διαρκέσει ένα χρόνο ή περισσότερο.
Τι κρύβεται πίσω από τα περίεργα συμπτώματα του Covid;
Ενώ απαιτείται μια ισχυρή ανοσολογική απόκριση για την εξάλειψη του ιού, μια δυσλειτουργία στον οργανισμό, μπορεί να ευθύνεται για πολλές από τις ασυνήθιστες παρενέργειες του Covid.
Για παράδειγμα, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι σε άτομα που αναπτύσσουν μια στρεβλή αίσθηση όσφρησης ή την χάνουν εντελώς, ο ιός κολλάει στους υποδοχείς ACE2 σε κύτταρα που υποστηρίζουν ορισμένα νεύρα στη μύτη. Αυτό προκαλεί μια ορμή ανοσοκυττάρων, τα οποία απελευθερώνουν πρωτεΐνες για να καθαρίσουν τη μόλυνση. Και έτσι στην πορεία, διαταράσσουν την αίσθηση της όσφρησης.
Δεδομένου ότι η μύτη λειτουργεί ως σημείο εισόδου στον εγκέφαλο και σε άλλα μέρη του κεντρικού νευρικού συστήματος, αυτή η υπερβολικά επιθετική ανοσολογική απόκριση και η επακόλουθη φλεγμονή θα μπορούσαν επίσης να είναι το «κλειδί» για την κατανόηση άλλων παρατεταμένων νευρολογικών επιπτώσεων του Covid, όπως πονοκεφάλων, μουδιάσματος στα άκρα, ακόμη και κατάθλιψης.
Ο Covid παρουσιάζεται ως μια εποχιακή ασθένεια;
Όταν οι λοιμώξεις από τον Covid «απογειώθηκαν» για πρώτη φορά τον χειμώνα του 2020, πολλοί άνθρωποι ήλπιζαν ότι κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού ο ιός θα εξασθενούσε και δε θα υπήρχαν τόσες πιθανότητες να κολλήσει κανείς σε σχέση με τους χειμερινούς μήνες.
Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν φυσικά περισσότερες πιθανότητες για μετάδοση του Covid τους ψυχρότερους μήνες, όταν οι άνθρωποι περνούν περισσότερο χρόνο σε εσωτερικούς χώρους. Τα κτίρια είναι επίσης πιο κλειστά τον χειμώνα, οδηγώντας σε φτωχότερο αερισμό και δυνητικά υψηλότερα επίπεδα παθογόνων παραγόντων στον αέρα. Και ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν ότι ο ιός παραμένει επίσης μολυσματικός για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και τα σωματίδια που τον μεταφέρουν μπορούν να παραμείνουν στον αέρα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, όταν η υγρασία είναι χαμηλή.
Ωστόσο, ο Covid δεν φαίνεται να είναι εγγενώς εποχιακός, «είχαμε ξεκάθαρα αυξήσεις και το καλοκαίρι», τονίζουν οι ερευνητές.
Γιατί ο Covid πλήττει περισσότερο ενήλικες και όχι τόσο παιδιά;
Στις αρχές της πανδημίας, ο κόσμος φοβόταν ότι τα παιδιά, ως «οι διαβόητοι μεταφορείς μικροβίων», θα κολλούσαν και θα μετέδιδαν εύκολα τον ιό. Ανησύχησαν επίσης ότι τα παιδιά θα αρρωστήσουν ιδιαίτερα, επειδή τείνουν να βιώνουν μερικά από τα πιο σοβαρά συμπτώματα με τη γρίπη και τον RSV.
Το ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών μπορεί να είναι καλύτερα προετοιμασμένο κατά του Covid ακριβώς επειδή εκτίθενται συχνά στους καλοήθεις κορωνοϊούς που προκαλούν τα κοινά κρυολογήματα. Επιπλέον, οι μελέτες δείχνουν ότι ένας άλλος αμυντικός μηχανισμός, γνωστός ως η έμφυτη ανοσολογική απόκριση, είναι ισχυρότερος στα παιδιά, βοηθώντας να ειδοποιήσουν το σώμα τους για ξένα παθογόνα όπως ο ιός που προκαλεί τον Covid.
«Μακροχρόνιος Covid» και παρατεταμένα συμπτώματα
Τα παρατεταμένα συμπτώματα ή οι νέες επιπλοκές που μπορούν να εμφανιστούν τους μήνες μετά από μια αρχική μόλυνση (Long Covid) προκαλούνται από μια ανοσολογική αντίδραση που έχει πάει στραβά.
Τα άτομα που αναπτύσσουν Long Covid μπορεί να έχουν ανοσοποιητικό σύστημα που ανταποκρίνεται πολύ επιθετικά ή αρκετά επιθετικά στην οξεία λοίμωξη.
Μελέτες έχουν επίσης βρει ότι ο ιός μπορεί να κρυφτεί στο σώμα μετά το πέρας της κύριας μόλυνσης, προκαλώντας συνεχή χαμηλού επιπέδου ανοσοαπόκριση και φλεγμονή.
Άλλα στοιχεία δείχνουν ότι ο ιός μπορεί να βλάψει την επένδυση των αιμοφόρων αγγείων, προκαλώντας μικροσκοπικούς θρόμβους που εμποδίζουν την κυκλοφορία σε διάφορα μέρη του σώματος. Αυτό μπορεί να προκαλέσει επίμονο πόνο στις αρθρώσεις, συνεχείς πονοκεφάλους, ανεξήγητη και διαρκή κόπωση και έντονη ζάλη.
