Η χαμηλή τεστοστερόνη, γνωστή και ως υπογοναδισμός, είναι η κατάσταση κατά την οποία ο οργανισμός δεν παράγει τις ποσότητες τεστοστερόνης που χρειάζεται για να λειτουργήσει φυσιολογικά.
Πρόκειται για ένα πολύ συχνό πρόβλημα, με τις διεθνείς έρευνες να αναφέρουν ότι περίπου το 40% των ανδρών άνω των 45 ετών διαγιγνώσκονται με υπογοναδισμό. Παράλληλα, ακόμα περισσότεροι είναι εκείνοι των οποίων η τεστοστερόνη βρίσκεται κοντά στο κατώτατο όριο του φυσιολογικού, αλλά μπορεί να υποφέρουν από ορισμένα συμπτώματα υπογοναδισμού.
Σημειώνουμε ότι ο ρόλος της τεστοστερόνης είναι πολύ σημαντικός για τον οργανισμό, με τις βασικές λειτουργίες που επιτελεί να είναι οι παρακάτω:
- Ενδυνάμωση οστών και μυών
- Παραγωγή σπέρματος
- Διατήρηση μιας υγειούς λίμπιντο και στύσης
- Παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων
- Ενίσχυση της ενέργειας και της διάθεσης
Θεωρείται πως η κορύφωση των τιμών της τεστοστερόνης στους άνδρες σημειώνεται γύρω στα 20 έτη, ενώ συνεχίζει να παραμένει υψηλή μέχρι τις δεκαετίες των 30 – 40 ετών, οπότε και ξεκινούν να μειώνονται σταδιακά.
Αν και πρόκειται για μια φυσιολογική διαδικασία, σε πολλούς άνδρες η παραγωγή τεστοστερόνης μειώνεται περισσότερο από το αναμενόμενο (υπογοναδισμός), λόγω διαφόρων παραγόντων που δεν έχουν να κάνουν με την ηλικία.
Μερικά αίτια του υπογοναδισμού είναι τα παρακάτω:
- Παρενέργειες φαρμάκων (π.χ.: χημειοθεραπείες)
- Τραυματισμός ή καρκίνος στους όρχεις
- Υποθυροειδισμός
- Υψηλό ποσοστό λίπους στο σώμα, παχυσαρκία
- Κακή διατροφή, κακή φυσική κατάσταση
- Ψυχικές διαταραχές (π.χ.: κατάθλιψη, αγχώδης διαταραχή κ.ά)
- Διάφορες χρόνιες παθήσεις
- Ορισμένες μολύνσεις
Χαμηλή τεστοστερόνη – Συμπτώματα
Αν και κάποια από τα συμπτώματα του υπογοναδισμού είναι φυσιολογικά καθώς γερνάμε, η έντασή τους μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τα επίπεδα της τεστοστερόνης στο σώμα μας.
Για παράδειγμα, η μειωμένη επιθυμία για σεξ σε έναν άνδρα 50 ετών είναι φυσιολογική, αλλά η παντελής εξαφάνιση της λίμπιντο θα έπρεπε να σας προβληματίσει.
Τα 9 συχνότερα συμπτώματα του υπογοναδισμού είναι τα παρακάτω, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της αμερικανικής κυβέρνησης «Med Line Plus»:
- Απώλεια της διάθεσης για σεξ
- Προβλήματα στύσης
- Προβλήματα με τον ύπνο (π.χ.: αϋπνία)
- Αύξηση στο ποσοστό λίπους
- Απώλεια μυϊκής μάζας και δύναμης
- Απώλεια οστικής μάζας
- Χαμηλός αριθμός σπερματοζωαρίων
- Προβλήματα στη συγκέντρωση
- Κατάθλιψη
Σημειώνουμε ότι τα παραπάνω συμπτώματα μπορεί να οφείλονται σε άλλες παθήσεις, όπως είναι ο διαβήτης ή η υπέρταση. Εάν εμφανίζεται κάποιο από τα συμπτώματα αυτά, επικοινωνήστε με το γιατρό σας, ο οποίος θα σας συστήσει να κάνετε τις απαραίτητες εξετάσεις προκειμένου να διαπιστώσετε το ακριβές αίτιο. Για τη διάγνωση του υπογοναδισμού γίνεται μια απλή εξέταση αίματος.
Οι τροφές που ανεβάζουν την τεστοστερόνη – Οι τροφές που τη χαμηλώνουν
Εάν πάσχετε από υπογοναδισμό, είναι πιθανό ο γιατρός σας να σας συστήσει θεραπεία με ορμόνες (TRT). Η θεραπεία αυτή χορηγείται με τη διάφορες μορφές (χάπι, έμπλαστρο, ένεση, εμφύτευμα κ.ά.).
Σημειώνουμε ότι η εν λόγω θεραπεία μπορεί να έχει ορισμένες παρενέργειες (διογκωμένος προστάτης, αυξημένος κίνδυνος θρομβώσεων, προβλήματα του καρδιαγγειακού συστήματος κ.ά) , επομένως για άτομα που τα επίπεδα τεστοστερόνης τους είναι χαμηλά αλλά δεν ξεφεύγουν από τα όρια του φυσιολογικού, δε συστήνεται συχνά ορμονική θεραπεία.
Αντίθετα, σε πρώτη φάση ο ασθενής καθοδηγείται να βελτιώσει τη φυσική του κατάσταση με τακτική άσκηση και σωστή διατροφή, καθώς και απώλεια βάρους, εφόσον κάτι τέτοιο κρίνεται απαραίτητο.
Εάν και δεν έχουν γίνει αρκετές έρευνες σχετικά με τις επιδράσεις συγκεκριμένων τροφών στα επίπεδα τεστοστερόνης, ορισμένες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι μια διατροφή πλούσια σε υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα με χαμηλή διατροφική αξία μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση υπογοναδισμού. Επισημαίνουμε ότι τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα ευθύνονται για τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης πολλαπλών προβλημάτων υγείας όπως είναι ο καρκίνος, ο διαβήτης τύπου 2, ενώ όσοι τα καταναλώνουν τακτικά έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες πρόωρου θανάτου. Δείτε ποια είναι τα σούπερ επεξεργασμένα τρόφιμα και ποιοι οι κίνδυνοι κάνοντας κλικ ΕΔΩ.
Από την άλλη, τροφές πλούσιες σε ορισμένα θρεπτικά συστατικά όπως είναι ο ψευδάργυρος, το μαγνήσιο και η βιταμίνη D έχει αποδειχθεί από έρευνες ότι βοηθούν στη διατήρηση βέλτιστων επιπέδων τεστοστερόνης.
Με βάση τα στοιχεία της ιατρικής ιστοσελίδας Health Line, οι τροφές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αύξηση των επιπέδων τεστοστερόνης στον οργανισμό, είναι οι παρακάτω:
- Λιπαρά ψάρια (π.χ.: σολομός)
- Πράσινα φυλλώδη λαχανικά (π.χ.: σπανάκι)
- Προϊόντα με κακάο (π.χ.: μαύρη σοκολάτα)
- Αυγά
- Οστρακοειδή θαλασσινά (π.χ.: μύδια, στρείδια)
- Ρόδια και μούρα (π.χ.: μπλούμπερι, ράσμπερι)
- Αβοκάντο
