Ολοκληρώθηκαν με επιτυχία οι εργασίες του 35ου Πανελληνίου Αιματολογικού Συνεδρίου (ΠΑΣ), που πραγματοποιήθηκε στην Θεσσαλονίκη στο Συνεδριακό Κέντρο Ι. Βελλίδης - HELEXPO, από τις 7 έως τις 9 Νοεμβρίου 2024.
Το Πανελλήνιο Συνέδριο αποτελεί την κορυφαία ετήσια εκδήλωση της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας (ΕΑΕ) και τη μεγαλύτερη εκδήλωση στο χώρο της Αιματολογίας στην Ελλάδα. Τις εργασίες του παρακολούθησαν φέτος περισσότεροι από 1.650 σύνεδροι, Αιματολόγοι, Ιατροί άλλων ειδικοτήτων, Βιολόγοι, Τεχνολόγοι, Νοσηλευτές και πολλοί Φοιτητές.
Η θεματολογία κάλυψε όλο το φάσμα της Αιματολογίας και πρόβαλε το έργο των Ελλήνων Αιματολόγων το οποίο είναι σε δρόμο παράλληλο με τις διεθνείς εξελίξεις, παρουσιάζοντας τα νεότερα δεδομένα σε κλινικό και ερευνητικό επίπεδο και δίνοντας την ευκαιρία αλληλεπίδρασης και συνεργασίας με έγκριτους ειδικούς από πολλές χώρες.
«Αιματολογία της Ακρίβειας»
«H Αιματολογία της Ακριβείας είναι πλέον η έννοια που επιδιώκεται για κάθε ασθενή. Η πρόοδος στην Αιματολογία είναι αλματώδης με την ενσωμάτωση της καινοτομίας να έχει οδηγήσει στην ταυτοποίηση πολυάριθμων και πολύπλοκων μοριακών αλλαγών ακόμη και στην ίδια νοσολογική οντότητα (γνωστών και ως «βιοδείκτες») επισήμανε η Προέδρος κα Ελισάβετ Γρουζή κατά την εναρκτήρια ομιλία της.
Αναφερόμενη στους στόχους του Συνεδρίου, η Πρόεδρος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας τόνισε «Σε μια εποχή που η γνώση εξελίσσεται ταχύτατα και η «Τεχνητή Νοημοσύνη» μεταμορφώνει το πρόσωπο της Ιατρικής, το Συνέδριό μας είχε στόχο να παρουσιάσει με κριτικό τρόπο τις τελευταίες εξελίξεις που σηματοδοτούν αλλαγές στην κλινική πρακτική και ανοίγουν νέους ερευνητικούς ορίζοντες και θεωρούμε ότι το πέτυχε» .
Το πρόγραμμα του 35ου ΠΑΣ περιλάμβανε εκπαιδευτικά συμπόσια, ειδικές διαλέξεις, επιστημονικές αντιπαραθέσεις, θέματα αιχμής, συναντήσεις με τον/την ειδικό, συνεδρίες Ειδικευομένων, ειδικές συνεδρίες για Νοσηλευτές/τριες, Βιολόγους και Τεχνολόγους, το «Βήμα του Υποτρόφου του Ιδρύματος της ΕΑΕ», καθώς και επιστημονική εκδήλωση της Επιστημονικής Εταιρείας Φοιτητών Ιατρικής Ελλάδος.
Επιπλέον, διοργανώθηκε σε συνεργασία με την European Haematology Association (ΕΗΑ), η συνεδρία YoungEHA Research Meeting την οποία παρακολούθησαν διαδικτυακά νέοι Αιματολόγοι από τις Βαλακανικές χώρες. Ακόμη δόθηκε επαρκής χρόνος για την παρουσίαση προφορικών και αναρτημένων ανακοινώσεων, που ανέδειξαν την επιστημονική δραστηριότητα των Ελλήνων Αιματολόγων. Από αυτές βραβεύθηκαν οι έξι καλύτερες προφορικές ανακοινώσεις και οι 3 καλύτερες αναρτημένες.
Στην τελετή έναρξης της Πέμπτης καθηλωτική ήταν η διάλεξη του Ακαδημαϊκού Αθανάσιου Φωκά για τη σχέση συνειδητού και ασυνείδητου και τις διαδρομές του νου με τίτλο «Το συνεχές ασυνειδήτων και συνειδητών: Από τον Μαλέβιτζ στην τεχνητή νοημοσύνη», στην οποία έγινε αναφορά πολλές φορές κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου.
Προσκεκλημένη ομιλήτρια της Προέδρου κας Ελισάβετ Γρουζή ήταν η Καθηγήτρια Konstanze Dohner από το University Hospital of Ulm και εκλεγμένη Πρόεδρος της ΕΗΑ για τη διετία 2025-2026 , η οποία στην ομιλία της με τίτλο «BCR:ABL1 negative Myeloproliferative Neoplasms: Current Status and Future Developments» αναφέρθηκε στις τελευταίες εξελίξεις που αφορούν τα BCR:ABL1 αρνητικά μυελοϋπερπλαστικά νεοπλάσματα. Ιδιαίτερα τόνισε πως η εισαγωγή της τεχνικής Next Generation Sequencing (NGS) που δίνει τη δυνατότητα αναζήτησης μεταλλάξεων σε πολλά γονίδια ταυτόχρονα, επιτρέπει ακριβέστερη διάγνωση με βάση το γενετικό προφίλ του ασθενούς και τον εντοπισμό ομάδας ασθενών με κακή πρόγνωση και αυξημένο κίνδυνο εξέλιξης της νόσου ή μετατροπής σε Οξεία Λευχαιμία.
Σημαντικές ανακοινώσεις για τις οξείες λευχαιμίες και τα μυελοϋπερπλαστικά νεοπλάσματα
Στο πλαίσιο του Συνεδρίου έγιναν σημαντικές ανακοινώσεις σχετικά με τις οξείες λευχαιμίες και τα μυελοϋπερπλαστικά νεοπλάσματα. Στην οξεία Philadelphia-αρνητική Β-λεμφοβλαστική Λευχαιμία (Β-ΟΛΛ) των ενηλίκων, η προσθήκη του αμφιειδικού αντισώματος Blinatumomab στην θεραπεία εδραίωσης της 1ης πλήρους ύφεσης σε ασθενείς με αρνητική ελάχιστη μετρήσιμη νόσο αποδείχθηκε ότι βελτιώνει σημαντικά την επιβίωση χωρίς νόσος αλλά και την ολική επιβίωση.
Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να αλλάξει το θεραπευτικό τοπίο στην Β-ΟΛΛ των ενηλίκων και βέβαια θα δημιουργήσει νέες προκλήσεις και ερωτήματα, όπως ποια θα είναι η θέση της αλλογενούς μεταμόσχευσης αιμοποιητικών κυττάρων στην 1η πλήρη ύφεση των ασθενών υψηλού κινδύνου, και πώς θα διαμορφωθεί η αλληλουχία της χορήγησης των νέων παραγόντων και της κυτταρικής θεραπείας με Τ-λεμφοκύτταρα που φέρουν χιμαιρικό υποδοχέα αντιγόνου (CAR-Tcells). Σημαντικές είναι οι εξελίξεις και στην Philadelphia-θετική B-ΟΛΛ όπου η δυνατότητα θεραπείας χωρίς την χρήση χημειοθεραπείας καθίσταται πλέον εξαιρετικά πιθανή.
Ο συνδυασμός των νεότερων αναστολέων τυροσινικής κινάσης όπως το Dasatinib, ή το Ponatinib με το αμφιειδικό αντίσωμα Blinatumomab συνοδεύεται από πλήρη ύφεση της νόσου στο σύνολο των ασθενών, εκ των οποίων ένα σημαντικό ποσοστό επιτυγχάνει και εξάλειψη της ελάχιστης μετρήσιμης νόσου με αποτέλεσμα την μακρόχρονη επιβίωση χωρίς υποτροπή.
Στην Οξεία Μυελογενή Λευχαιμία (ΟΜΛ) ένας νέος στοχευμένος παράγοντας έρχεται να προστεθεί στο θεραπευτικό μας οπλοστάσιο. Το σκεύασμα Ivosidenib, το οποίο αναστέλλει την μεταλλαγμένη πρωτεΐνη IDH1, προκαλεί σημαντικό ποσοστό μακροχρόνιων ανταποκρίσεων όταν συνδυαστεί με έναν υπομεθυλιωτικό παράγοντα σε ασθενείς με ΟΜΛ με την παρουσία της μετάλλαξης IDH1. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να βελτιώσει σημαντικά την πρόγνωση των μεγάλων σε ηλικία ασθενών που δεν είναι επιλέξιμοι για χορήγηση εντατικής χημειοθεραπείας.
Μοριακές μεταλλάξεις και χρήση βιοδεικτών στα μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα
Οι ομιλίες του Εκπαιδευτικού Προγράμματος περιλάμβαναν νεότερα δεδομένα για τη σύγχρονη ταξινόμηση των μυελοδυσπλαστικών συνδρόμων (ΜΔΣ), εστιάζοντας στις μοριακές μεταλλάξεις και τη χρήση βιοδεικτών που ενισχύουν την ακριβέστερη διάγνωση και πρόγνωση. Συζητήθηκε η παθογένεια της αναιμίας σε ασθενείς με ΜΔΣ, με έμφαση σε καινοτόμους θεραπευτικούς στόχους, όπως τα μονοπάτια ερυθροποίησης και η ρύθμιση της φερρόπτωσης, ενώ παρουσιάστηκαν επίσης οι εξελίξεις στη θεραπεία των συνδρόμων αυτών.
Ειδική αναφορά αξίζει να γίνει στη χρήση του luspatercept σε ασθενείς με χαμηλού-ενδιάμεσου κινδύνου ΜΔΣ που φαίνεται να επιτυγχάνει υψηλά ποσοστά απεξάρτησης από μεταγγίσεις, ιδιαίτερα σε ασθενείς με μετάλλαξη SF3B1. Προσκεκλημένος ομιλητής του Τμήματος ήταν ο Luca Malcovati (Professor of Hematology, Department of Molecular Medicine, University of Pavia, Italy) που ανέπτυξε το θέμα «The clonal hematopoiesis and pre-MDs states».
Νεότερες θεραπείες για το πολλαπλό μυέλωμα και τα λεμφώματα
Σημαντικές ανακοινώσεις έγιναν σχετικά με τις πλασματοκυτταρικές δυσκρασίες. Οι νεότεροι θεραπευτικοί συνδυασμοί με τέσσερα φάρμακα (βορτεζομίδη, λεναλιδομίδη, μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι του CD38 και δεξαμεθαζόνη), που χορηγούνται πλέον στην πρώτη γραμμή του πολλαπλού μυελώματος (ΠΜ), προσφέρουν μακροχρόνια ύφεση. Ταυτόχρονα υπάρχει μεγάλη ποικιλία νέων και αποτελεσματικών αντι-μυελωματικών παραγόντων στην υποτροπή, που αυξάνουν θεαματικά την επιβίωση των ασθενών. Σε αυτούς ανήκουν οι νεότερες ανοσοθεραπείες, όπως τα αμφι-ειδικά αντισώματα και τα CAR-Tcells, ειδικά για τους τριπλά ανθεκτικούς ασθενείς.
Κλινικές μελέτες που βρίσκονται σε εξέλιξη έχουν τη δυναμική να φέρουν αυτά τα φάρμακα πρώιμα στη θεραπευτική του μυελώματος. Σημείο αντιπαράθεσης αποτελεί η βέλτιστη αλληλουχία των θεραπειών, και συζητήθηκαν εκτενώς τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε προσέγγισης. Επιπλέον, στην πρώιμη υποτροπή έχουν πλέον θέση και συνδυασμοί με βάση το συζευγμένο μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι του BCMA μαφοντοτινική μπελαταμάμπη, καθώς και συνδυασμοί με βάση τον αναστολέα της εξπορτίνης-1, σελινεξόρη. Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι η καθημερινή κλινική πρακτική εμφανίζει πολλές προκλήσεις, τις οποίες καλούνται να διαχειριστούν οι θεράποντες ιατροί με στόχο την εξατομίκευση της θεραπείας. Ποια θεραπεία θα χορηγηθεί πρώτη και σε ποιόν ασθενή; Ποιος ο ρόλος της ηλικίας, της ευθραυστότητας των ασθενών ή των νεότερων δεικτών που καθορίζουν το ΠΜ υψηλού κινδύνου;
Στα ερωτήματα αυτά προσπάθησαν να δώσουν απαντήσεις ειδικοί στο νόσημα, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Έμφαση δόθηκε στη σημασία των κλινικών μελετών όπως αναφέρθηκε στη ομιλία του ο Καθηγητής όπως Pieter Sonneveld (President European Myeloma Network EMN, Department of Hematology, Erasmus MC Cancer Institute, Rotterdam), που ήταν προσκεκλημένος του Πρόεδρου της Επιστημονικής Επιτροπής του 35ου ΠΑΣ Καθηγητή κου Μελέτιου-Αθανάσιου Δημόπουλου.
Εκτενής αναφορά έγινε στις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές στα χαμηλής κακοηθείας Β-μη-Hodgkin λεμφώματα, τα οποία είναι μεν σχεδόν στο σύνολό τους ανίατα νοσήματα, πλην των περιπτώσεων εντοπισμένης νόσου, όμως με τις νεότερες θεραπείες εμφανίζουν μακρά κλινική πορεία και μπορεί να μην έχουν σημαντική επίδραση στο προσδόκιμο ζωής ιδίως σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας όπου είναι και πολύ συχνότερα.
Επίσης, παρουσιάσθηκαν δεδομένα από το πρόγραμμα διαγνωστικού ελέγχου των μεταλλάξεων του γονιδίου TP53 και της ανάλυσης ρεπερτορίου γονιδιακών αναδιατάξεων ανοσοσφαιρινών (IGHV) σε ασθενείς με Χρόνια Λεμφοκυτταρική Λευχαιμία. Ο έλεγχος αυτός είναι απαραίτητος για την επιλογή θεραπείας και δεν αποζημιώνεται από τα ασφαλιστικά ταμεία. Το πρόγραμμα εκπονείται από την ΕΑΕ και υποστηρίζεται με χορηγίες, χωρίς να επιβαρύνονται οι ασθενείς.
Εξελίξεις στην Παιδιατρική Αιματολογία, την μεταμόσχευση και τις κυτταρικές θεραπείες
Σημαντική αναφορά έγινε σε θέματα Παιδιατρικής Αιματολογίας. Συγκεκριμένα έμφαση δόθηκε στην αντιμετώπιση της ΟΛΛ και του λεμφώματος Hodgkin σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες, η θεραπεία των οποίων σε σχέση με τα παιδιά έχει φτωχότερα αποτελέσματα. Ωστόσο στην θεραπεία της ΟΛΛ σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες σημαντική πρόοδος έχει επιτευχθεί τα τελευταία με την ανεύρεση νέων γονιδιακά καθοριζόμενων ομάδων ασθενών, και την εφαρμογή εντατικοποιημένων παιδιατρικού τύπου θεραπευτικών πρωτοκόλλων. Επιπλέον η Καθηγήτρια Claudia Rossig (Κλινική Παιδιατρικής Αιματολογίας Ογκολογίας του Μύνστερ της Γερμανίας) παρουσίασε τα νεότερα δεδομένα και την εμπειρία της από το εφαρμογή των CAR-Tcells θεραπειών στα παιδιά με αιματολογικές κακοήθειες.
Εξαιρετικού ενδιαφέροντος θέματα συζητήθηκαν επίσης αναφορικά με τη Μεταμόσχευση και τις Κυτταρικές Θεραπείες. Στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος αναλύθηκε ο ρόλος της μεταμόσχευσης στις αιματολογικές κακοήθειες με γενετική προδιάθεση οι οποίες φαίνεται ότι αποτελούν ξεχωριστή οντότητα, η θέση της θεραπείας συντήρησης (φαρμακευτική ή κυτταρική) σε ασθενείς μετά από μεταμόσχευση για ΟΜΛ και οι νεότερες θεραπείες για την αντιμετώπιση του διαχρονικού προβλήματος της χρόνιας αντίδρασης μοσχεύματος έναντι ξενιστή (GvHD).
Επιπλέον, με βάση πραγματικές κλινικές περιπτώσεις, συζητήθηκαν νέες μέθοδοι υποστηρικτικής αγωγής και τρόποι για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων της μεταμόσχευσης και των κυτταρικών θεραπειών. Στο πλαίσιο της συνεδρίας επιλεγμένων εργασιών, παρουσιάσθηκε η εξαιρετική εμπειρία από τη χορήγηση, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, CAR-Tcells προέλευσης δότη σε παιδιά για υποτροπή Β-ΟΛΛ μετά από αλλογενή μεταμόσχευση. Αξίζει να σημειωθεί ότι η παραγωγή αυτών των κυττάρων έγινε στο ίδιο το μεταμοσχευτικό κέντρο και τα αποτελέσματα σε τρεις μέχρι τώρα ασθενείς είναι πολύ θετικά.
Ακόμα, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ήταν η διάλεξη του προσκεκλημένου ομιλητή Prof. Alvaro Urbano-Ispizua από το Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, ο οποίος ανέλυσε το μοντέλο τις point-of-care παρασκευής CAR-Tcells κυττάρων για αιματολογικές κακοήθειες. Τέλος, ανακοινώθηκαν μελέτες από την κλινική και ερευνητική δραστηριότητα των μεταμοσχευτικών κέντρων της χώρας μας, με ιδιαίτερη έμφαση στις νέες μεθόδους μεταμόσχευσης αιμοποιητικών κυττάρων με αποτέλεσμα πρόληψη των επιπλοκών και βελτίωση της έκβασης των ασθενών με σοβαρά αιματολογικά νοσήματα.
Θέματα αιμόστασης, αιμοσφαιρινοπαθειών, ιατρικής των μεταγγίσεων, και εφαρμογών της τεχνητής νοημοσύνης
Εκτός από τα κακοήθη αιματολογικά νοσήματα σημαντικές εξελίξεις υπάρχουν και σε άλλους τομείς της Αιματολογίας. Αναπτύχθηκαν μεταξύ άλλων, θέματα που αφορούν την πρόληψη και θεραπεία των θρομβωτικών επεισοδίων που αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως. Συγκεκριμένα τονίσθηκε η σημασία των μοντέλων εκτίμησης θρομβωτικού κινδύνου και οι οδηγίες θρομβοπροφύλαξης για τους αιματολογικούς ασθενείς, η χρήση των νεότερων αντιπηκτικών (DOACs) σε «ειδικές ομάδες» ασθενών που εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας, καθώς και η εκτίμηση της αιμόστασης, το monitoring των αντιπηκτικών, και οι περιεπεμβατικοί χειρισμοί στον ηπατοπαθή ασθενή. Τέλος, η προσκεκλημένη Καθηγήτρια Gili Kenet (Πανεπιστήμιο του Tel Aviv και Υπεύθυνη του Κέντρου Αιμορροφιλικών και Αιμόστασης-Θρόμβωσης στο Sheba Medical Center), έδωσε διάλεξη με θέμα την τρέχουσα κατάσταση, τις προκλήσεις και τις μελλοντικές προοπτικές της γονιδιακής θεραπείας στην αιμορροφιλία" η οποία πλέον εφαρμόζεται στην κλινική πράξη.
Η επανάσταση της βιοτεχνολογίας που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια συμβάλει στη δημιουργία νέων φαρμάκων για τη θαλασσαιμία και στην ανάπτυξη νέων μεθόδων για τη διάγνωση και την πρόληψη. Είναι επιτακτική ανάγκη η διασφάλιση της πρόληψης για τον περιορισμό των γεννήσεων ατόμων με αιμοσφαιρινοπάθειες αλλά και η έγκαιρη διάγνωση για εξατομικευμένη έναρξη θεραπείας και παρακολούθησης. Η πρόληψη των νοσημάτων αυτών αναμφίβολα συμβάλει στην βέλτιστη κλινική αντιμετώπιση των υπαρχόντων πασχόντων. Η μελέτη με το mitapivat ενός ενεργοποιητή της πυρουβικής κινάσης για πρώτη φορά δίνει την ελπίδα στους ασθενείς με μη μεταγγισιοεξαρτόμενη Θαλασσαιμία να αντιμετωπίσουν την αναιμία τους μ’ ένα από του στόματος μόριο.
Η Ιατρική των Μεταγγίσεων αποτελεί ένα διαρκώς εξελισσόμενο τομέα της Αιματολογίας που υποστηρίζει πλείστες ιατρικές πράξεις και δίνει τη δυνατότητα επιβίωσης σε ασθενείς με αιματολογικά νοσήματα και όχι μόνον. Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου συζητήθηκαν θέματα σχετικά με την υγεία του Αιμοδότη που απασχολούν την επιστημονική κοινότητα παγκοσμίως, εν όψει μάλιστα και του νέου Ευρωπαϊκού Κανονισμού για τα SOHOs (Substances of Human Origin). Ακόμη οι πρόσφατες εξελίξεις στην ψηφιακή τεχνολογία προσφέρουν μια πληθώρα νέων εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) που μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της μεταγγισιοθεραπείας των ασθενών και της ασφάλειας των δοτών, όπως αναλύθηκε στην ειδική συνεδρία που ήταν αφιερωμένη στις εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης στην αιμοδοσία. Η μηχανική μάθηση (ML) προσφέρει τη δυνατότητα ενσωμάτωσης πολύπλοκων και ποικίλων τύπων δεδομένων και θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τη λήψη αποφάσεων από τους κλινικούς ιατρούς, να βοηθήσουν στην εξατομικευμένη φροντίδα, και να βελτιώσουν τα αποτελέσματα των ασθενών.
Τέλος συνδιοργανώθηκε με την Επιστημονική Εταιρεία Φοιτητών Ιατρικής Ελλάδας στρογγυλή τράπεζα αφιερωμένη στη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) στην Αιματολογία, πεδίο με ταχέως αναπτυσσόμενη σημασία και αντίκτυπο στη διάγνωση, θεραπεία και παρακολούθηση των ασθενών με αιματολογικές παθήσεις. Στόχος της συνάντησης ήταν να προσφέρει ενημέρωση και ευαισθητοποίηση στους συμμετέχοντες - φοιτητές Ιατρικής και Αιματολόγους - για τα οφέλη αλλά και τις προκλήσεις που συνοδεύουν την εφαρμογή της ΤΝ στην κλινική πράξη και την έρευνα. Η ΤΝ έχει τη δυνατότητα να προσφέρει νέες, καινοτόμες προσεγγίσεις στην ανάλυση δεδομένων, τη βελτιστοποίηση των θεραπευτικών επιλογών και την πρόγνωση, όμως εγείρει και σημαντικά ηθικά και νομικά ζητήματα, όπως η προστασία των προσωπικών δεδομένων και η διατήρηση της ανθρώπινης κρίσης στην ιατρική πράξη. Η στρογγυλή τράπεζα επικεντρώθηκε εκτός από τις βασικές έννοιες και τις πιθανές εφαρμογές της ΤΝ στην Αιματολογία, και στους περιορισμούς που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την ενσωμάτωσή της στην ιατρική πρακτική.
Συμπεράσματα
Συνοψίζοντας, πρέπει να πούμε ότι η Αιματολογία έχει επιτελέσει τα τελευταία χρόνια αλματώδεις προόδους σε όλα της τα πεδία. Η εντυπωσιακή πρόοδος που έχει συντελεστεί την τελευταία δεκαετία στην μοριακή κατανόηση των αιματολογικών νεοπλασμάτων, έδωσε τη δυνατότητα θεραπειών στόχευσης, τον καθορισμό προγνωστικών δεικτών και των δεικτών παρακολούθησης της ελάχιστης υπολειμματικής νόσου. Ως εκ τούτου καθίσταται απαραίτητος ο έλεγχος των «βιοδεικτών» αυτών που επιτρέπουν την ακριβή διάγνωση, την επιλογή κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής και την παρακολούθηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία, σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες.
Στη χώρα μας, ενώ έχουμε τη δυνατότητα να εφαρμόζουμε στους ασθενείς μας τις καινοτόμες στοχεύουσες θεραπείες με καλά αποτελέσματα οι οποίες καλύπτονται από το ασφαλιστικό σύστημα, οι «βιοδείκτες» δεν αποζημιώνονται. Η τελευταία επικαιροποίηση του καταλόγου των αποζημιούμενων βιοδεικτών για τα αιματολογικά νεοπλάσματα έγινε το 2014. Για παράδειγμα επισημαίνεται ότι όπως αναλυτικά αναφέρθηκε παραπάνω, σε έναν ασθενή με αιματολογικό νόσημα είναι αναγκαία η αναζήτηση πολλαπλών μεταλλάξεων με σκοπό την αντιμετώπισή του σύμφωνα με τις αρχές της Ιατρικής Ακριβείας. Με την μέθοδο NGS, υπάρχει η δυνατότητα της παράλληλης διερεύνησης πολλών γονιδίων και της ταυτόχρονης ανίχνευσης μεταλλάξεων σε αυτά. Στην παρούσα φάση δεν υπάρχει έγκριση για την αποζημίωση του ελέγχου αυτού, που είναι απαραίτητος για την εφαρμογή θεραπείας στόχευσης υψηλού κόστους η οποία αποζημιώνεται. Ως εκ τούτου θεωρούμε ότι θα πρέπει να υπάρξει άμεσα λύση στο πρόβλημα αυτό, που εκτός από το όφελος για τον ίδιο τον ασθενή, αναμένεται να συμβάλει στην εξοικονόμηση πόρων για το ασφαλιστικό σύστημα.
Τέλος, θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι η διεθνής επιστημονική παρουσία των Ελλήνων Αιματολόγων είναι σημαντική, όπως και η συμμετοχή των Αιματολογικών Τμημάτων σε διεθνείς κλινικές μελέτες και άλλες ερευνητικές δραστηριότητες. Το έργο των Ελλήνων Αιματολόγων είναι εφάμιλλο με αυτό των ανεπτυγμένων χωρών. Είναι γεγονός ότι το Εθνικό Σύστημα Υγείας, μας δίνει τη δυνατότητα να προσφέρουμε στους ασθενείς μας όλες τις σύγχρονες θεραπευτικές επιλογές. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα όπως η έλλειψη κλινών, η υποστελέχωση όχι μόνον σε ιατρικό προσωπικό, αλλά νοσηλευτικό, διοικητικό και άλλων κατηγοριών επαγγελματιών υγείας, που δυσχεραίνουν την εξασφάλιση των κατάλληλων συνθηκών νοσηλείας. Ως εκ τούτου είναι απαραίτητη η συνεχής υποστήριξη του έργου των Αιματολόγων από την Πολιτεία παράλληλα με τις επιστημονικές εξελίξεις.
