Ένα από τα σημαντικότερα -αν όχι το σημαντικότερο- προβλήματα στο ΕΣΥ, αφορά την υποστελέχωση. Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) στην ετήσια έκθεση με τίτλο Health at a Glance (Υγεία με μία ματιά), αναδεικνύει το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι μονάδες υγείας.
Συγκεκριμένα, η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ στο ποσοστό των εργαζομένων σε Υγεία και Πρόνοια. Ο μέσος όρος είναι 11%, ενώ η χώρα μας έχει μόλις 7%. Στις πρώτες θέσεις βλέπουμε τη Νορβηγία (20,2%), τη Δανία (18,4%) και την Ολλανδία (16,9%). Στον αντίποδα έχουμε την Κύπρο (5,5%), τη Βουλγαρία (5,7%) και τη Ρουμανία (5,8%).
Ωστόσο, υπάρχει ένα παράδοξο στις επιμέρους κατηγορίες. Στους γιατρούς, η Ελλάδα είναι πρώτη στον ΟΟΣΑ με 6,6 ανά 1.000 κατοίκους. Η αναλογία, μάλιστα, έχει αυξητική τάση, καθώς βρισκόταν στο 4,5 ανά 1.000 το 2002 και στο 5,8% το 2012. Η Ελλάδα απέχει αισθητά από τη δεύτερη Πορτογαλία (5,7 γιατροί ανά 1.000) και την τρίτη Αυστρία (5,4 ανά 1.000).
Την ίδια ώρα, η χώρα μας βρίσκεται στην τελευταία θέση σε αναλογία νοσηλευτών, με μόλις 4 ανά 1.000 κατοίκους, έναντι μέσης αναλογίας 8 ανά 1.000. Η Νορβηγία, που βρίσκεται στην κορυφή της συγκεκριμένης λίστας, έχει 17 νοσηλευτές ανά 1.000 κατοίκους!
Συνολικά πάντως, σύμφωνα με την έκεθεση του ΟΟΣΑ, 15 χώρες ανέφεραν έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού το 2022 και το 2023, ενώ 20 ανέφεραν ελλείψεις γιατρών.
Όπως αναφέρουν οι συντάκτες, ο τομέας της υγειονομικής περίθαλψης και των κοινωνικών υπηρεσιών είναι συνολικά ένας τεράστιος εργοδότης, με ισχυρή ανοδική τάση και με το 79% του εργατικού δυναμικού να αποτελείται από γυναίκες.
Σε ολόκληρη την ΕΕ, το 11% των εργαζομένων εργάζεται στον τομέα αυτό το 2022, έναντι 8,5% το 2002. Ο μέσος αριθμός των γιατρών που ασκούν το επάγγελμα στην ΕΕ το 2022 ήταν 4,2 ανά 1.000 κατοίκους (2012: 3,6, 2002: 3,1). Σύμφωνα με την έκθεση, υπάρχει έλλειψη 1,2 εκατομμυρίου ατόμων στον τομέα της Υγείας και της κοινωνικής φροντίδας στο σύνολο της ΕΕ, που κατανέμεται σε γιατρούς, νοσηλευτές και μαίες. Αυτό οφείλεται αφενός στη γήρανση του πληθυσμού, αφετέρου στη γήρανση του προσωπικού. Το ένα τρίτο των γιατρών και το ένα τέταρτο των νοσηλευτών είναι άνω των 55 ετών. Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ, το ενδιαφέρον για τις θέσεις εργασίας στον τομέα της Yγείας έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια. Ολοένα και περισσότεροι επαγγελματίες του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης διακινούνται από το εξωτερικό. Μόνο από το 2019 έως το 2022, το μερίδιό τους για τους γιατρούς αυξήθηκε κατά 17% και ακόμη και κατά 72% για το νοσηλευτικό προσωπικό. Στη Νορβηγία, την Ιρλανδία και την Ελβετία - από το 2023 - το 40% των γιατρών και το 50% των νοσηλευτών είχαν ολοκληρώσει την εκπαίδευσή τους στο εξωτερικό.
Αντίστοιχο πρόβλημα αντιμετωπίζει και η Ελλάδα, με τους γιατρούς που έχουν φύγει από τη χώρα για να αναζητήσουν ένα καλύτερο μέλλον να είναι περισσότεροι από 20.000!
Μειωμένη εμπιστοσύνη
Επίσης, ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο, είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης των Ελλήνων στους κυβερνητικούς θεσμούς στη διασφάλιση αποτελεσματικής αντιμετώπισης κρίσεων, όπως οι πανδημίες. Το 2023, περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού σε 19 χώρες της ΕΕ εξέφρασε εμπιστοσύνη στις ικανότητες ετοιμότητας της κυβέρνησής τους σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Ωστόσο, τα επίπεδα εμπιστοσύνης διέφεραν σημαντικά. Η Φινλανδία, η Ολλανδία και η Δανία κατέγραψαν την υψηλότερη βαθμολογία, με τα δύο τρίτα ή περισσότερους των πολιτών τους να εκφράζουν εμπιστοσύνη στην ικανότητα της κυβέρνησής τους να χειρίζεται κρίσεις. Αντίθετα, μόνο το ένα τρίτο περίπου του πληθυσμού ανέφερε εμπιστοσύνη στη Λετονία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα.
