Ανακοινώθηκε χθες η έναρξη υποβολής δηλώσεων για το πρόγραμμα Dentist Pass, το οποίο αφορά σε πάνω από 660.000 παιδιά ηλικίας από 6 έως 12 ετών. Κάθε δικαιούχος θα λάβει μία ψηφιακή χρεωστική κάρτα (pass) ύψους 40 ευρώ, ανά ωφελούμενο παιδί. Ωστόσο, φαίνεται ότι σε αυτό το σοβαρό και υποτιμημένο κομμάτι της υγείας, δηλαδή την οδοντιατρική φροντίδα, θα συνεχίσει να μην έχει πρόσβαση ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού.
Η οδοντιατρική περίθαλψη λογίζεται ως πολυτέλεια, αν και μόνο τέτοια δεν είναι. Είναι ανάγκη και κομμάτι της συνολική υγείας του ανθρώπου. Είναι δικαίωμα. Η -πολλές φορές- πανάκριβη διαδικασία, αποθαρρύνει μεγάλο μέρος των πολιτών από το να δώσουν σημασία σε αυτόν τον τομέα. Επίσης δεν είναι κάτι που το φροντίζεις για λίγους μήνες (το Dentist Pass έχει διάρκεια 6 μηνών) και μετά το αφήνεις. Χρειάζεται διαρκής επίβλεψη. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι η Ελληνική Οδοντιατρική Ομοσπονδία χαιρέτησε μεν αυτή την πρωτοβουλία, αλλά επεσήμανε ότι πρέπει να έχει μόνιμο χαρακτήρα και να επεκταθεί και στον ενήλικο πληθυσμό.
Ακριβή η οδοντιατρική περίθαλψη
Είναι γεγονός ότι η οδοντιατρική περίθαλψη δεν παρέχεται από το ασφαλιστικό σύστημα στην Ελλάδα εδώ και 40 χρόνια. Ο ΕΟΠΠΥ διαθέτει ελάχιστους πόρους για την οδοντιατρική περίθαλψη στο προϋπολογισμό του, οι οποίοι δεν απορροφώνται και κατανέμονται σε άλλους κωδικούς. Ειδικότερα την τελευταία δεκαετία, το ΕΣΥ και η Κοινωνική Ασφάλιση έχουν ουσιαστικά αποσυρθεί από τη χρηματοδότηση της στοματικής υγείας και την παροχή οδοντιατρικής φροντίδας, όπως αποδεικνύεται από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Το επίπεδο στοματικής υγείας του πληθυσμού της Ελλάδας έχει επιδεινωθεί και οι ανισότητες και αποκλεισμοί έχουν οξυνθεί. Οι ανισότητες πρόσβασης στην οδοντιατρική φροντίδα επιδεινώνονται για τους κατοίκους ακριτικών, δυσπρόσιτων και νησιωτικών περιοχών από την έλλειψη στελέχωσης των δημόσιων δομών υγειονομικής περίθαλψης με το αναγκαίο οδοντιατρικό δυναμικό.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ για την Υγεία, η παροχή οδοντιατρικής φροντίδας εμφανίζεται ως σημαντικός δείκτης των ακάλυπτων υγειονομικών αναγκών και της συνολικής ανισότητας στην Υγεία. Στην έκθεση «Ελλάδα- Προφίλ Υγείας 2021» αναφέρεται ότι στην Ελλάδα η δημόσια δαπάνη για οδοντιατρική περίθαλψη είναι 0% της συνολικής, ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος στην ΕΕ είναι 31% ! Ταυτόχρονα, στο συνολικό όγκο των ιδιωτικών πληρωμών για την υγεία, στην Ελλάδα η οδοντιατρική περίθαλψη αφορά το 4,5%, ενώ στην ΕΕ το 1,4%. Έτσι, η χώρα μας καταγράφει το τρίτο υψηλότερο ποσοστό μη καλυπτόμενων αναγκών οδοντιατρικής φροντίδας στην Ευρώπη (1 στα 12 άτομα), με ακόμα υψηλότερο ποσοστό (1 στα 6 άτομα) μεταξύ των χαμηλότερων εισοδηματικών ομάδων.
Παρά τη δέσμευση της χώρας στη Στρατηγική του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και στη ρήτρα στοματικής υγείας (Μάιος του 2022), που αναφέρει ρητά ότι η στοματική υγεία αποτελεί κρίσιμο στοιχείο της καθολικής κάλυψης υγείας, στην πράξη η στρατηγική αυτή δεν εφαρμόζεται λόγω ανεπάρκειας των δημόσιων δομών και επειδή δεν υπήρξε ποτέ σύμβαση του ΕΟΠΥΥ με ιδιώτες οδοντιάτρους. Η προσπάθεια που έγινε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ για κάλυψη δαπανών προληπτικής οδοντιατρικής φροντίδας παιδιών σχολικής ηλικίας με τη δέσμευση ποσού 40 εκ. ευρώ στον προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ του έτους 2019, ακυρώθηκε και εγκαταλείφθηκε μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από τη ΝΔ. Ερώτηση για όλα αυτά είχαν καταθέσει βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. με επικεφαλής τον Ανδρέα Ξανθό, στις 14/9/2022.
Επίσης, στην πρόσφατη έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ για το 2022, φαίνεται ότι ο οικονομικός παράγοντας είναι βασικό εμπόδιο για μία αξιοπρεπή περίθαλψη στη χώρα μας. Το 46,8% των πολιτών χρειάστηκε οδοντιατρική / στοματολογική / ορθοδοντική εξέταση ή θεραπεία, αλλά το 32% αυτών δεν ικανοποιήθηκε. Μάλιστα, πάνω από 2 στους 3 (77,2%) από αυτούς που δεν ικανοποιήθηκαν οι ανάγκες τους, επικαλούνται οικονομικούς λόγους.
Μεγάλα προβλήματα στην υγεία
Η παραπάνω εικόνα επιβεβαιώνεται και από τη σχετική με τη στοματική́ υγεία επιστημονική βιβλιογραφία στην Ελλάδα, σύμφωνα με την οποία η οικονομική κρίση ενίσχυσε τις ανισότητες στην πρόσβαση σε οδοντιατρική φροντίδα και δυσκόλεψε ακόμα περισσότερο την κάλυψη των αναγκών των οικονομικά ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων. Το ποσοστό́ των ατόμων >16 ετών δίχως πρόσβαση σε οδοντιατρικές υπηρεσίες ανέρχεται σε 10,6% στην Ελλάδα και, με βάση τα αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, το 60% των παιδιών βρέθηκε να πάσχουν από́ τερηδόνα. Στους ενήλικες τα δεδομένα είναι ακόμη χειρότερα, αφού́ το ποσοστό́ των ατόμων ηλικίας 35–44 ετών με υγιή́ δόντια είναι <1%.
Καταληκτικά, το Dentist Pass είναι μία καλή αφετηρία, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί λύση στο πρόβλημα της στοματικής φροντίδας. Χρειάζονται γενναίες και μόνιμου χαρακτήρα πρωτοβουλίες και όχι η λογική ενός ακόμα βραχύβιου κουπονιού. Γιατί η κάθε φροντίδα είναι δικαίωμα, δεν είναι επαιτεία.
