Σίγουρα θυμάστε από τα σχολικά σας χρόνια κάποιον συμμαθητή που φορούσε γυαλιά και είχε καλυμμένο το ένα μάτι με ένα κάλυμμα.
Αυτή η μέθοδος είναι η πιο αποτελεσματική και προσφέρει τα καλύτερα αποτελέσματα όταν ένα παιδί έχει «τεμπέλικο μάτι», γνωστό στην ιατρική ως αμβλυωπία. Η αμβλυωπία σημαίνει ότι το ένα μάτι βλέπει χειρότερα από το άλλο.
Τα παιδιά δεν γεννιούνται με πλήρως ανεπτυγμένη όραση, όπως οι ενήλικες. Ίσως έχετε δει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δημοσιεύσεις που δείχνουν πώς η όραση ενός παιδιού βελτιώνεται σταδιακά από πολύ θολή στην αρχή σε καθαρή μετά από μερικά χρόνια.
Αυτό συμβαίνει επειδή κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής αναπτύσσεται η οπτική ικανότητα, η οποία ολοκληρώνεται γύρω στα 8-9 χρόνια, με τις πρώτες 4 να είναι ιδιαίτερα κρίσιμες.
Ο εγκέφαλός μας λαμβάνει τις εικόνες από τα μάτια μας και τις ενώνει σε μία, για να μην βλέπουμε διπλά. Όταν όμως το ένα μάτι βλέπει χειρότερα, ο εγκέφαλος απορρίπτει την εικόνα από αυτό το μάτι, ώστε να μην είναι θολή.
Αυτός ο μηχανισμός άμυνας, ωστόσο, έχει συνέπειες, καθώς το μάτι που δεν χρησιμοποιείται όπως θα έπρεπε, δεν αναπτύσσει πλήρως την ικανότητά του και γίνεται «τεμπέλικο».
Παρόλο που η αμβλυωπία μπορεί να αντιμετωπιστεί, αυτό πρέπει να γίνει έγκαιρα. Εάν η θεραπεία ξεκινήσει μετά την ηλικία των 6 ετών, είναι πολύ πιθανό το παιδί να παρουσιάσει μόνιμη απώλεια οπτικής ικανότητας στο συγκεκριμένο μάτι καθώς μεγαλώνει.
Οι αιτίες για το «τεμπέλικο μάτι» ποικίλλουν: μπορεί να οφείλεται σε στραβισμό (όταν τα μάτια δεν ευθυγραμμίζονται), διαθλαστικές ανωμαλίες (όπως μυωπία, αστιγματισμός ή υπερμετρωπία) ή σε καταστάσεις που εμποδίζουν την εικόνα να φτάσει στον αμφιβληστροειδή (όπως ένας συγγενής καταρράκτης ή ένα αιμαγγείωμα στο βλέφαρο).
Ανάλογα με την αιτία, η θεραπεία διαφέρει. Η χρήση κάλυμματος στο μάτι που βλέπει καλά είναι απαραίτητη, αλλά πρέπει επίσης να αντιμετωπιστεί η υποκείμενη αιτία.
Αυτό που εντυπωσιάζει πολλούς είναι ότι το μάτι που καλύπτεται με το κάλυμμα είναι το «καλό», αφήνοντας ακάλυπτο το «τεμπέλικο». Ο λόγος είναι ότι με αυτόν τον τρόπο, αναγκάζουμε το αδύναμο μάτι να δουλέψει και να αναπτυχθεί. Η διάρκεια και το πρόγραμμα χρήσης του καλύμματος καθορίζονται εξατομικευμένα από τον οφθαλμίατρο, ανάλογα με την αιτία και τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Η συχνότητα εμφάνισης της αμβλυωπίας είναι υψηλότερη από ό,τι φαντάζεστε, περίπου 4% στα παιδιά σχολικής ηλικίας. Γι' αυτό, οι γονείς και οι δάσκαλοι πρέπει να είναι σε επιφυλακή για σημάδια που μπορεί να υποδεικνύουν ότι ένα παιδί δεν βλέπει καλά:
- Το παιδί γέρνει το κεφάλι του για να δει καλύτερα.
- Φέρνει αντικείμενα πολύ κοντά στο πρόσωπο για να δει λεπτομέρειες.
- Σκοντάφτει πιο συχνά από το συνηθισμένο.
- Δείχνει να μην δίνει προσοχή σε οπτικά ερεθίσματα.
