Τα εμφράγματα, μία από τις πιο συχνές μορφές ισχαιμικής καρδιοπάθειας, παραμένουν ως οι κύριες αιτίες θνησιμότητας στην Ευρώπη. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, παρατηρείται σημαντική μείωση στους θανάτους από εμφράγματα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Ενδεικτικά, μεταξύ 1980 και 2009, αρκετές χώρες παρουσίασαν μείωση άνω του 50% στους δείκτες θνησιμότητας από στεφανιαία νόσο, προσαρμοσμένους στις ηλικιακές ομάδες, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Springer Nature. Αυτή η πτώση αποδίδεται στις σημαντικές βελτιώσεις στις ιατρικές θεραπείες, στη βελτιωμένη διαχείριση των παραγόντων κινδύνου και στις πιο αποτελεσματικές δημόσιες υγειονομικές πρωτοβουλίες.
Παρά την πρόοδο, οι καρδιοαγγειακές παθήσεις (ΚΑΠ) εξακολουθούν να παραμένουν η κύρια αιτία θανάτου στην Ευρώπη, ευθύνονται για περίπου το 42,5% όλων των θανάτων κάθε χρόνο. Σημαντική διαφορά παρατηρείται στο φύλο, καθώς οι άνδρες έχουν σχεδόν 2,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από ΚΑΠ σε σχέση με τις γυναίκες, με τους δείκτες θνησιμότητας να είναι υψηλότεροι στην Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, σε σύγκριση με τη Δυτική Ευρώπη.
Ωστόσο, ενώ η συνολική θνησιμότητα από εμφράγματα στην Ευρώπη έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια, τα δεδομένα για τους νέους ενήλικες αποκαλύπτουν μια πιο σύνθετη εικόνα. Σε αρκετές χώρες, όπως οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, τα εμφράγματα αυξάνονται στους νέους κάτω των 40 ετών, περιλαμβανομένων και ατόμων στις δεκαετίες των 20 και 30 ετών. Στις ΗΠΑ, μάλιστα, 1 στους 5 ασθενείς που παθαίνουν έμφραγμα είναι κάτω από 40 ετών.
Τα εμφράγματα στους νέους συνδέονται περισσότερο με κακό lifestyle
Οι νέοι που παθαίνουν έμφραγμα είναι πιο πιθανό να καπνίζουν, να είναι παχύσαρκοι και να έχουν υπέρταση ή διαβήτη σε σχέση με τους συνομηλίκους τους, σύμφωνα με μελέτη που παρουσιάστηκε στο Συνέδριο ESC 2021. Η έρευνα δείχνει ότι, ενώ το οικογενειακό ιστορικό καρδιοπάθειας σε νεαρή ηλικία σχετίζεται με εμφράγματα, δεν είναι ο μόνος παράγοντας κινδύνου.
Η παχυσαρκία είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για έμφραγμα. Το παραπανίσιο βάρος ασκεί μεγάλη πίεση στην καρδιά. Μάλιστα, η παχυσαρκία από μόνη της αυξάνει τον κίνδυνο εμφράγματος, ακόμα κι αν δεν υπάρχουν άλλα προβλήματα υγείας.
Επιπλέον, οι παχύσαρκοι ασθενείς συχνά αντιμετωπίζουν και άλλες καταστάσεις, όπως υπέρταση, διαβήτη και υψηλή χοληστερόλη, που επιδεινώνουν την υγεία της καρδιάς τους.
Από όλους τους παράγοντες κινδύνου για έμφραγμα στους νέους, το κάπνισμα παραμένει ο κορυφαίος. Ο κίνδυνος εμφράγματος αυξάνεται αναλογικά με τον αριθμό των τσιγάρων που καπνίζετε. Κάπνισμα ενός πακέτου την ημέρα διπλασιάζει τον κίνδυνο εμφράγματος σε σχέση με τους μη καπνιστές.
Αν και το κάπνισμα αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για την καρδιά, το άτμισμα δεν είναι αβλαβές. Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα περιέχουν νικοτίνη και άλλες τοξικές ουσίες που επιταχύνουν τον καρδιακό ρυθμό και αυξάνουν την πίεση του αίματος. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι το άτμισμα αυξάνει τον κίνδυνο εμφράγματος κατά 34% σε σχέση με τους μη χρήστες.
Η διάγνωση της υπέρτασης στους νέους ενήλικες αυξάνεται
Η υπέρταση, ή υψηλή πίεση του αίματος, είναι ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου για καρδιοαγγειακές παθήσεις. Δυστυχώς, όπως και η τάση για εμφράγματα, η συχνότητα εμφάνισης της υπέρτασης αυξάνεται με ταχύτερους ρυθμούς στους νέους σε σχέση με τους μεγαλύτερους σε ηλικία ενήλικες. Η υψηλή πίεση του αίματος προκαλεί πάχυνση των μυών της καρδιάς, βλάπτει τα αιμοφόρα αγγεία και αυξάνει τον κίνδυνο εμφράγματος.
Ένα μέρος της αιτίας πίσω από την αύξηση της υπέρτασης σχετίζεται με την υψηλή κατανάλωση αλατιού: «Οι περισσότεροι άνθρωποι στην Ευρώπη καταναλώνουν πολύ αλάτι, και περισσότεροι από 1 στους 3 ενήλικες ηλικίας 30–79 ετών έχουν υπέρταση. Αυτό είναι σημαντικό γιατί η υψηλή κατανάλωση αλατιού αυξάνει την πίεση του αίματος, που είναι ο βασικός παράγοντας κινδύνου για καρδιοαγγειακές παθήσεις, όπως τα εμφράγματα και τα εγκεφαλικά», υπογράμμισε σε έκθεσή του ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), τον Μάιο του 2024.
Ο διαβήτης και οι φλεγμονώδεις παθήσεις είναι κύριοι παράγοντες κινδύνου για πρώιμο έμφραγμα
Εάν έχετε διαβήτη, οι πιθανότητες να πεθάνετε από καρδιοπάθεια είναι 2-4 φορές περισσότερες σε σχέση με τους ενήλικες χωρίς διαβήτη. Το πρόβλημα εμφανίζεται όταν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα δεν είναι επαρκώς ελεγχόμενα ώστε να παραμένουν εντός ενός υγιούς εύρους. Η υψηλή συγκέντρωση σακχάρου στο αίμα προκαλεί βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία, αυξάνοντας την πιθανότητα συσσώρευσης λιπών στις αρτηρίες και πρόκλησης αθηροσκλήρωσης.
Επιπλέον, οι ασθενείς με διαβήτη είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν και άλλες χρόνιες ασθένειες, όπως υπέρταση και υψηλή χοληστερόλη, που αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφράγματος.
Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Ευρωπαϊκό Περιοδικό Προληπτικής Καρδιολογίας, τα εμφράγματα σε νέους ενήλικες έχουν διπλάσια πιθανότητα να είναι θανατηφόρα σε άτομα με φλεγμονώδεις καταστάσεις όπως η ψωρίαση, ο λύκος ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα.
