Η άνοια είναι μια σοβαρή νευρολογική διαταραχή που επηρεάζει τη μνήμη, τη σκέψη, τη γλώσσα και τη δυνατότητα λήψης αποφάσεων, με σημαντικό αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή των ασθενών και των αγαπημένων τους προσώπων.
Σύμφωνα με στοιχεία από την Ελληνική Εταιρεία Νόσου Αλτσχάιμερ και Συγγενών Διαταραχών, εκτιμάται ότι περίπου 200.000 άνθρωποι στην Ελλάδα ζουν με κάποια μορφή άνοιας. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί, κατά 45% έως το 2050, λόγω της γήρανσης του ελληνικού πληθυσμού.
Η ηλικία και η γενετική προδιάθεση επηρεάζουν σημαντικά το ρίσκο εκδήλωσης άνοιας, ωστόσο παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής, όπως είναι η σωματική δραστηριότητα και η διατροφή είναι επίσης υψίστης σημασίας.
Η τροφή που αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας
Η υπερβολική κατανάλωση επεξεργασμένου κρέατος (π.χ. μπέικον, λουκάνικα και διάφορα αλλαντικά) μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας στη μετέπειτα ζωή, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από την αμερικανική κυβέρνηση και δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Neurology».
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από επαγγελματίες υγείας στις Ηνωμένες Πολιτείες, που είχαν δηλώσει συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα. Συνολικά, παρακολούθησαν 133.000 ενήλικες για μια περίοδο τεσσάρων δεκαετιών, αξιολογώντας την καθημερινή κατανάλωση επεξεργασμένου και μη επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος.
Σημειώνουμε ότι είναι γνωστό πως η υπερβολική κατανάλωση επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος σχετίζεται με τον καρκίνο του παχέος εντέρου, λόγω των χημικών συντηρητικών που προστίθενται στο κρέας ή που δημιουργούνται κατά το μαγείρεμα. Ωστόσο, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν πως η υπερβολική κατανάλωση επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος μπορεί να συμβάλλει και στην εμφάνιση άνοιας.
Το επεξεργασμένο κόκκινο κρέας περιέχει νιτρώδη άλατα, που χρησιμοποιούνται ως συντηρητικά για να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής του τροφίμου. Αυτά τα νιτρώδη μπορεί να προκαλέσουν ανεξέλεγκτη παραγωγή ελεύθερων ριζών, οι οποίες ενδέχεται να βλάψουν τον εγκέφαλο.
Επιπλέον, η υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι σε τρόφιμα όπως το μπέικον μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση, προκαλώντας ζημιές στα αιμοφόρα αγγεία, μειώνοντας τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο και οδηγώντας σε αγγειακή άνοια – τη δεύτερη πιο συχνή μορφή άνοιας.
Κατά τη διάρκεια της μελέτης, σχεδόν 12.000 συμμετέχοντες εμφάνισαν άνοια. Επιπλέον, περίπου 17.500 γυναίκες εθελόντριες υποβλήθηκαν σε τηλεφωνικές αξιολογήσεις για να μετρηθούν οι γνωστικές τους ικανότητες, συμπεριλαμβανομένων της μνήμης, της γλωσσικής επάρκειας και της ταχύτητας σκέψης.
Τα συμπεράσματα της έρευνας
Τα αποτελέσματα αυτών των αξιολογήσεων χρησιμοποιήθηκαν για να εκτιμηθεί η «εγκεφαλική ηλικία» των συμμετεχόντων. Διαπιστώθηκε ότι όσοι κατανάλωναν υπερβολικές ποσότητες κόκκινου κρέατος φάνηκε να έχουν αυξημένη «εγκεφαλική ηλικία» σε σύγκριση με τους υπόλοιπους.
Τα αποτελέσματα της μεγάλης αυτής μελέτης δείχνουν ότι η εγκεφαλική ηλικία ενός ατόμου ήταν περίπου 20 μήνες μεγαλύτερη, με βάση τη γνωστική λειτουργία, για κάθε επιπλέον μερίδα επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος που κατανάλωνε ημερησίως.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η κατανάλωση μίας μερίδας επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος – περίπου δύο φέτες μπέικον ή ένα λουκάνικο – συνδέεται με αύξηση του κινδύνου εμφάνισης άνοιας κατά 13%.
Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο καθένας μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης της άνοιας κατά 28% αντικαθιστώντας μία ημερήσια μερίδα επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος με την ίδια ποσότητα ψαριού.
Η λεκτική μνήμη των ανθρώπων – η ικανότητά τους να θυμούνται λέξεις και λεπτομέρειες ιστοριών – ήταν χειρότερη, κάτι που αντιστοιχούσε σε εγκεφαλική ηλικία μεγαλύτερη κατά 20 μήνες, για κάθε επιπλέον ημερήσια μερίδα επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος.
Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης γνωστικά προβλήματα που ανέφεραν οι ίδιοι οι συμμετέχοντες, βασιζόμενοι σε ερωτήσεις όπως αν δυσκολεύονταν να θυμηθούν πρόσωπα ή αν είχαν πρόσφατα χαθεί.
Αν και αυτές οι αυτοαναφορές είναι λιγότερο αξιόπιστες από μια αξιολόγηση ειδικού, οι άνθρωποι που αναφέρουν γνωστικά προβλήματα συχνά έχουν δίκιο, καθώς αργότερα διαγιγνώσκονται με γνωστική εξασθένηση ή άνοια.
