Όταν μιλάμε για καρκίνο του λαιμού, «αναφερόμαστε σε πολλές διαφορετικές ασθένειες που επηρεάζουν από το στόμα, τα χείλη, την στοματοφαρυγγική περιοχή (που βρίσκεται πίσω), έως τη ρινοφαρυγγική περιοχή (που βρίσκεται πάνω, πίσω από τη μύτη) και τη γνωστή λάρυγγα», εξηγεί στο CuídatePlus η Pilar López Criado, επικεφαλής του τμήματος Όγκων Πνεύμονα, Κεφαλής και Τραχήλου και Μελανώματος στο MD Anderson Cancer Center Madrid-Hospiten. Ο λαιμός, εξηγεί, «που είναι ίσως το πιο γνωστό κομμάτι με βάση την καθημερινή ορολογία, είναι μια μικρή περιοχή σε φυσικό μέγεθος, αλλά περιλαμβάνει πολλές διαφορετικές ασθένειες».
Παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του λαιμού
Οι πιο γνωστοί παράγοντες κινδύνου για αυτού του είδους τον όγκο περιλαμβάνουν την «υπερβολική χρήση και κατάχρηση καπνού και αλκοόλ, τα οποία συνήθως συνδέονται, ιδιαίτερα όσον αφορά τον καρκίνο του λάρυγγα, της υποφάρυγγας και του στόματος σε αυτή την περιοχή».
Από την άλλη, σημειώνει, οι καρκίνοι της ρινοφαρυγγικής περιοχής «συνδέονται περισσότερο με έναν ιό, τον ιό Epstein-Barr». Επιπλέον, η ειδικός τονίζει ότι «τα τελευταία 15 χρόνια έχει αναδυθεί ένας νέος παράγοντας κινδύνου, ιδιαίτερα για το καρκίνωμα της στοματοφαρυγγικής περιοχής και, σε μικρότερο βαθμό, του στόματος, που συνδέεται με τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV)». Όπως φαίνεται, δύο ιοί συνδέονται άμεσα με την εμφάνιση καρκίνου σε αυτή την περιοχή.
Συμπτώματα προειδοποίησης για καρκίνο του λαιμού
Όσον αφορά τα συμπτώματα ή τα σημάδια προειδοποίησης, η ειδικός υπενθυμίζει ότι σε αυτή την περιοχή «τα συμπτώματα είναι τόσο ποικίλα που, πολλές φορές, η παρουσία ενός φαινομενικά ασήμαντου συμπτώματος, όπως μια επίμονη ρινική συμφόρηση ή μια απώλεια ακοής που διαρκεί, θα πρέπει να μας οδηγήσει σε γιατρό, ιδιαίτερα εάν δεν ανταποκρίνεται σε απλή αρχική θεραπεία».
Επίσης, «μια αλλαγή στην κατάποση, είτε λόγω πόνου είτε λόγω δυσφορίας, θα πρέπει επίσης να αποτελεί λόγο επίσκεψης στον γιατρό».
Σε κάθε περίπτωση, «οποιοδήποτε επίμονο σύμπτωμα σε αυτή την περιοχή, όπως ένας όγκος που δεν υποχωρεί, θα πρέπει να μας οδηγήσει σε ιατρική αξιολόγηση εντός 10 ή 15 ημερών, χωρίς να περιμένουμε μήνες».
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Καθώς η περιοχή αυτή είναι εύκολα προσβάσιμη για εξετάσεις, «συνήθως η ομάδα ωτορινολαρυγγολογίας εντοπίζει κάποια ανωμαλία που διευκολύνει τη διάγνωση», αναφέρει η ογκολόγος. Για παράδειγμα, «ένας όγκος που δεν βελτιώνεται θα πρέπει να μας οδηγήσει στον ωτορινολαρυγγολόγο, ο οποίος μπορεί, μέσω άμεσης εξέτασης, να εντοπίσει μια ανωμαλία και να πάρει δείγμα από τον λαιμό». Σε περίπτωση που ένας επίμονος όγκος δεν υποχωρεί ή δεν μειώνεται, «πρέπει να γίνει παρακέντηση ή βιοψία εντός 15 έως 20 ημερών».
Η ταχύτητα είναι κρίσιμη για αυτόν ή οποιοδήποτε τύπο όγκου, καθώς η έγκαιρη διάγνωση επιτρέπει την άμεση έναρξη θεραπείας και βελτιώνει την πρόγνωση του ασθενούς. Όπως εξηγεί η ειδικός, «είναι ένας όγκος τόσο ποικίλος που, πολλές φορές, για παράδειγμα, οι όγκοι της ρινοφαρυγγικής περιοχής, η οποία είναι δύσκολα προσβάσιμη, συνήθως εμφανίζονται σε προχωρημένα στάδια, επειδή εντοπίζονται όταν έχουν ήδη επεκταθεί στους λεμφαδένες του λαιμού ή όταν υπάρχει ήδη ένας όγκος που προκαλεί απόφραξη ή αιμορραγία». Στην περίπτωση των όγκων στο στόμα, «όπως ένα έλκος ή μια πληγή που δεν επουλώνεται, επειδή προκαλούν μεγαλύτερη ενόχληση, επιτρέπουν συχνά την πιο έγκαιρη διάγνωση». Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σαφές ότι «η διάγνωση εξαρτάται από την περιοχή όπου προκύπτει ο όγκος».
Η έγκαιρη διάγνωση και η πρόγνωση
Όπως συμβαίνει με όλες τις ασθένειες, η έγκαιρη διάγνωση είναι θεμελιώδης και στον καρκίνο του λαιμού. «Η πρόγνωση αυτής της ασθένειας, όπως και σε άλλους τύπους καρκίνου, εξαρτάται από τη στιγμή που ανιχνεύεται, δηλαδή από το στάδιο της». Όπως σημειώνει η ειδικός, «όσο πιο έγκαιρη είναι η διάγνωση, τόσο λιγότερο επιθετικές θα είναι οι θεραπείες, κάτι που διευκολύνει την ταχύτερη ανάρρωση και αυξάνει την πιθανότητα ίασης».
Το πρόβλημα με αυτή την περιοχή «είναι ότι, πολλές φορές, οι θεραπείες περιλαμβάνουν χειρουργικές επεμβάσεις ή ακτινοθεραπεία που μπορεί να είναι παραμορφωτικές ή να βλάψουν ζωτικά όργανα που σχετίζονται με την κατάποση και την αναπνοή, κάτι που αποτελεί σημαντικό ζήτημα για την αποδοχή της θεραπείας».
Για αυτόν τον λόγο, μια έγκαιρη διάγνωση «συνεπάγεται λιγότερο επιθετική θεραπεία και, κατά συνέπεια, λιγότερες επιπλοκές και μια ευκολότερη αποκατάσταση για μια φυσιολογική ζωή».
Συνοψίζοντας: «Όσο νωρίτερα διαγιγνώσκεται ένας όγκος, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση». Έτσι, εξηγεί, «ένα στάδιο 1 οποιασδήποτε τοποθεσίας έχει εξαιρετική πρόγνωση. Στην πραγματικότητα, είναι σπάνιο να μην θεραπευτεί ένας ασθενής σε αυτό το στάδιο και, ακόμη και στο στάδιο 2, η πρόγνωση παραμένει θετική». Από εκεί και πέρα, «η παρουσία λεμφαδένων ή η επανεμφάνιση του όγκου τροποποιεί αυτή την πρόγνωση».
Στην περίπτωση των καρκίνων κεφαλής και τραχήλου, «μπορεί να φτάσουμε στο στάδιο IV χωρίς να υπάρχει μετάσταση σε άλλα όργανα, κάτι που είναι πολύ συχνό, χωρίς να έχει επεκταθεί στους πνεύμονες ή αλλού». Σε αυτή την περίπτωση, «το στάδιο IV ορίζεται κυρίως από την ανάπτυξη στον λαιμό ή την αμφοτερόπλευρη προσβολή των αμυγδαλών ή άλλων κοντινών περιοχών».
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι «έχουν υπάρξει σημαντικές βελτιώσεις στην επιβίωση και την αντιμετώπιση αυτού του όγκου, εφόσον αντιμετωπιστεί με τις κατάλληλες θεραπείες και εγκαίρως».
