Η παρουσία πολυπόδων στο ενδομήτριο μπορεί να επηρεάσει τη διαδικασία της σύλληψης, τόσο όταν αυτή επιχειρείται με φυσικό τρόπο, όσο και με τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Η έρευνα δείχνει ότι αυτοί οι σχηματισμοί στο εσωτερικό της μήτρας μπορεί να εμποδίσουν την εμφύτευση του εμβρύου, αλλάζοντας τη δεκτικότητα της επένδυσης της μήτρας, αλλά και να γίνουν αιτίες αποβολής.
Δεδομένου ότι ένα υψηλό ποσοστό γυναικών ζουν με πολύποδες και ότι ως παράγοντας υπογονιμότητας είναι σημαντικός και συχνά παραβλέπεται, όσες αντιμετωπίζουν δυσκολία σύλληψης θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την ύπαρξη τους ως παράγοντα κινδύνου.
Τι είναι οι πολύποδες
«Οι πολύποδες ενδομητρίου είναι ανώμαλες υπερπλαστικές αναπτύξεις αιμοφόρων αγγείων και στρώματος, που προεξέχουν από την εσωτερική επένδυση της μήτρας. Το μέγεθός τους κυμαίνεται από λίγα χιλιοστά έως αρκετά εκατοστά και είναι συνήθως καλοήθεις. Εμφανίζονται κυρίως κατά την κλιμακτήριο ή στη μετεμμηνοπαυσιακή φάση της ζωής, χωρίς να αποκλείεται η ανάπτυξή τους σε νεότερες ηλικίες» εξηγεί ο Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος δρ Ηλίας Μεταξάς.
«Ο ακριβής επιπολασμός δεν είναι γνωστός, ωστόσο, υπολογίζεται ότι το 10% των γυναικών έχουν πολύποδες ενδομητρίου. Το 80% και πλέον αυτών είναι ασυμπτωματικοί. Ωστόσο, έχουν ενοχοποιηθεί για το 50% περίπου των περιπτώσεων μη φυσιολογικής αιμορραγίας της μήτρας και για το 35% της υπογονιμότητας.
Η παθογένεσή τους δεν είναι ακόμα απολύτως σαφής, αν και υπάρχουν αρκετές βάσιμες απόψεις που επικρατούν σχετικά με την αιτιολογία ανάπτυξης αυτών των βλαβών. Ορμονικοί παράγοντες φαίνεται να παίζουν τον κυριότερο ρόλο, αφού έχει βρεθεί ότι ο σχηματισμός τους σχετίζεται με τα επίπεδα των οιστρογόνων. Επίσης, μπορεί να είναι αποτέλεσμα χρόνιας φλεγμονής στο ενδομήτριο», προσθέτει.
Τελευταία οι επιστήμονες ερευνούν και άλλους παράγοντες, όπως τον ρόλο των επιπέδων της βιταμίνης D, ορμώμενοι από τα αποτελέσματα παλαιότερων μελετών που έχουν δείξει αφενός ότι οι συγκεντρώσεις της επηρεάζουν τα αναπαραγωγικά αποτελέσματα και αφετέρου ότι τα χαμηλά επίπεδά της σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης πολυπόδων του παχέος εντέρου και των ρινικών πολυπόδων.
Έλλειψη βιταμίνης D
Μια μελέτη σε 3.107 γυναίκες που έπασχαν από υπογονιμότητα η οποία δημοσιεύθηκε στο Human Reproduction, διαπίστωσε ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση πολυπόδων ενδομητρίου σε υπογόνιμες γυναίκες. Η επιβεβαίωση των ευρημάτων αυτών από μελλοντικές μελέτες, η αποσαφήνιση των μηχανισμών που οδηγούν στο συγκεκριμένο αποτέλεσμα και η υιοθέτηση στρατηγικών για την επίτευξη και διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων της βιταμίνης D στον οργανισμό, πιστεύεται ότι θα βοηθήσει στην αποφυγή τους, ενδεχομένως και στη θεραπεία τους, σύμφωνα με τους ερευνητές.
«Η υπογονιμότητα είναι μια σοβαρή συνέπεια της ύπαρξης πολυπόδων στο ενδομήτριο. Υπολογίζεται ότι ευθύνονται για το 3,8%-38,5% της πρωτοπαθούς υπογονιμότητας και για το 1,8%-17% της δευτερογενούς. Οι πολύ μικροί, διαμέτρου μερικών χιλιοστών δεν επηρεάζουν σημαντικά τις αναπαραγωγικές ικανότητες, αλλά οι μεγάλοι και οι πολλαπλοί πολύποδες μπορούν να επιδράσουν αρνητικά στη διαδικασία σύλληψης, καθώς και να αυξήσουν τον κίνδυνο για αποβολή. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Το μέγεθος του πολύποδα
Ο εντοπισμός του πολύποδα και το μέγεθός του επηρεάζει την ικανότητα της γυναίκας να συλλάβει, καθώς μπορεί να παρεμποδίζει τη μεταφορά σπέρματος ή να αποτρέπει την εμφύτευση του εμβρύου στο ενδομήτριο. Το θετικό είναι ότι η χειρουργική αφαίρεσή του βελτιώνει τις πιθανότητες εγκυμοσύνης», επισημαίνει ο δρ Μεταξάς.
Μελέτη διαπίστωσε ότι το ποσοστό εγκυμοσύνης σε υπογόνιμες γυναίκες που υποβλήθηκαν σε αφαίρεση πολυπόδων έφτασε το 78,3%, σε σύγκριση με το 42,1% γυναικών χωρίς πολύποδες. Σχεδόν το ίδιο ποσοστό εγκυμοσύνης (76%) κατά τη διάρκεια 12 μηνών μετά την εγχείρηση αναφέρθηκε και από έτερη μελέτη. Τα αποτελέσματα αυτά υποδηλώνουν ότι οι γυναίκες με ανεξήγητη υπογονιμότητα μπορεί να ωφεληθούν από την πολυποδεκτομή του ενδομητρίου για μια μελλοντική φυσική σύλληψη.
Η θέση των πολυπόδων του ενδομητρίου επίσης επηρεάζει το ποσοστό εγκυμοσύνης. Μετά από πολυποδεκτομή βρέθηκε ότι είναι υψηλότερο για εκείνες με πολύποδες που βρίσκονταν στη συμβολή μήτρας και σαλπίγγων, ακολουθούμενο (κατά σειρά) από τους πολλαπλούς πολύποδες, τους πολύποδες στο οπίσθιο τοίχωμα της μήτρας, τους πολύποδες πλευρικού τοιχώματος και τέλος του πρόσθιου τοιχώματος της μήτρας.
Υστεροσκοπική αφαίρεση
Εξίσου ευεργετική είναι η χειρουργική αντιμετώπιση των πολυπόδων ενδομητρίου και για τις γυναίκες που επιδιώκουν τη μητρότητα με εξωσωματική γονιμοποίηση. Η έρευνα έχει διαπιστώσει ότι η υστεροσκοπική αφαίρεσή τους, πριν από την εξωσωματική γονιμοποίηση, αυξάνει τις πιθανότητες εγκυμοσύνης ακόμα και φυσιολογικά, κατά την αναμονή της θεραπείας.
Υψηλότερες πιθανότητες εγκυμοσύνης έχουν και οι υπογόνιμες γυναίκες που υποβάλλονται σε ενδομήτρια σπερματέγχυση μετά από υστεροσκοπική πολυποδεκτομή, συγκριτικά με εκείνες που υποβάλλονται σε διαγνωστική υστεροσκόπηση και βιοψία πολυπόδων.
«Σε γενικές γραμμές η αντιμετώπιση των πολυπόδων του ενδομητρίου εξαρτάται από τα συμπτώματα, τον κίνδυνο κακοήθειας και τα προβλήματα γονιμότητας.
Με τις γυναίκες που επιθυμούν να συλλάβουν θα πρέπει να συζητείται η θεραπεία, η οποία είναι εξατομικευμένη και εξαρτάται από την ηλικία, από τον αριθμό των πολυπόδων, τη θέση και το μέγεθός τους, δεδομένου ότι μερικές φορές οι μικροί ενδομήτριοι πολύποδες (<10 mm) υποχωρούν αυτόματα - αν και αυτό δεν συμβαίνει στις υπογόνιμες γυναίκες και συνήθως απαιτείται χειρουργική επέμβαση.
Η υστεροσκόπηση είναι ένα διαγνωστικό εργαλείο υψηλής διαγνωστικής ακρίβειας, που ταυτόχρονα επιτρέπει την αφαίρεση των πολυπόδων. Τα αποτελέσματα της θεραπείας είναι εξαιρετικά, ανεξάρτητα από τα χαρακτηριστικά των πολυπόδων και την ηλικία της γυναίκας. Έχει πολύ χαμηλό ποσοστό επιπλοκών και υποτροπής, απαλλάσσει οριστικά από αυτούς και μπορεί να μεταμορφώσει το ταξίδι προς τη μητρότητα σε μια πιο ελπιδοφόρα και επιτυχημένη προσπάθεια», καταλήγει ο δρ Μεταξάς.
