Τον περασμένο μήνα είχαν εντοπιστεί στη Θεσσαλονίκη δύο κρούσματα μεταπνευμονοϊού. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τα αυξημένα κρούσματα που παρατηρούνται στην Κίνα δημιούργησαν ανησυχία στους πολίτες.
Σε καίρια ερωτήματα για τον μεταπνευμονοϊό απαντά ο ΕΟΔΥ μέσα από το ενημερωτικό του δελτίο που εξέδωσε για τον Ιανουάριο του 2025. Ας δούμε ποια είναι αυτά.
Τι είναι ο ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός (hMPV);
Ο ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός (hMPV) ανήκει στην οικογένεια των ιών Pneumoviridae, μαζί με τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV). Εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2001 και προκαλεί λοιμώξεις του ανώτερου αλλά και του κατώτερου αναπνευστικού.
Στην Ελλάδα, επιτηρείται σε συνδυασμό και με άλλα παθογόνα του αναπνευστικού σε 15 νοσοκομεία. Τα πρόσφατα δεδομένα δείχνουν πως η κυκλοφορία του ιού παραμένει (προς το παρόν) πολύ χαμηλή.
Πώς μεταδίδεται;
Μελέτες δείχνουν ότι στις εύκρατες περιοχές, ο hMPV εξαπλώνεται κυρίως στα τέλη του χειμώνα και την αρχή της άνοιξης, ταυτόχρονα με άλλους κοινούς ιούς του αναπνευστικού, όπως η εποχική γρίπη και ο συγκυτιακός ιός (RSV).
Μεταδίδεται όπως και άλλοι ιοί, μέσω μολυσματικών αναπνευστικών σωματιδίων που εξαπλώνονται μέσω του αέρα από έναν ασθενή σε άλλα άτομα, ιδίως σε κλειστούς και ανεπαρκώς αεριζόμενους χώρους. Μπορεί επίσης να εισέλθει στο σώμα αγγίζοντας μολυσμένες επιφάνειες και στη συνέχεια αγγίζοντας τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα.
Το διάστημα για τη μετάδοση του ΗMPV είναι 4–5 ημέρες (με εύρος 3-7 ημέρες).
Ποια είναι τα συμπτώματα του hMPV;
Τα συμπτώματα είναι παρόμοια με αυτά του κοινού κρυολογήματος ή της γρίπης:
• Βήχας
• Πυρετός
• Πονόλαιμος
• καταρροή ή βουλωμένη μύτη
• πόνος στο σώμα
• πονοκέφαλος
Σε βαρύτερη έκφραση της νόσου, μπορεί να προκαλέσει πνευμονία ή φλεγμονή των αεραγωγών προς τους πνεύμονες (βρογχιολίτιδα, βρογχίτιδα). Τα συμπτώματα πιο σοβαρής νόσου περιλαμβάνουν συριγμό, δυσκολία στην αναπνοή, πόνο στο στήθος, ζάλη, έντονη κόπωση, αφυδάτωση ή επίμονο πυρετό.
Εάν κάποιος αντιμετωπίζει κάποιο από αυτά τα σοβαρά συμπτώματα, θα πρέπει να αναζητήσει ιατρική συμβουλή.
Ποια άτομα πρέπει να προσέχουν περισσότερο;
Ο ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός είναι μια κοινή αιτία λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού σε βρέφη και παιδιά κάτω των 5 ετών.
Ενώ ο καθένας μπορεί να νοσήσει από hMPV, τα βρέφη, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με ανοσοκαταστολή, διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για σοβαρή ασθένεια.
Θα πρέπει να λαμβάνεται πρόσθετη προσοχή για την προστασία των ομάδων υψηλού κινδύνου και των εργαζομένων στον τομέα της υγείας από τυχόν λοιμώξεις του αναπνευστικού.
Πώς προλαμβάνεται ο hMPV; Υπάρχει εμβόλιο;
Η πρόληψη από hMPV είναι παρόμοια με την πρόληψη άλλων αναπνευστικών ασθενειών:
• φορώντας μάσκα σε χώρους με πολύ κόσμο ή ανεπαρκώς αεριζόμενους
• με αερισμό των εσωτερικών χώρων (όπως ανοίγοντας τα παράθυρα για τη ροή του αέρα)
• καθαρίζοντας τα χέρια τακτικά και σχολαστικά, είτε με σαπούνι και νερό είτε με καθαριστικά χεριών με βάση το οινόπνευμα
• αποφεύγοντας να αγγίζουμε τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα χωρίς να καθαρίσουμε πρώτα τα χέρια μας.
Ένα ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί επίσης να βοηθήσει στην αποτροπή λοιμώξεων. Η ισορροπημένη διατροφή, η τακτική άσκηση και ο σωστός ύπνος βοηθούν σε αυτό.
Επί του παρόντος δεν υπάρχει εμβόλιο με άδεια χρήσης κατά του hMPV, ωστόσο η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη.
Εάν κάποιος αρρωστήσει από hMPV, πώς θα προστατεύσει τους οικείους του;
Όσοι νοσούν από hMPV, πρέπει να:
• παραμένουν στο σπίτι εάν νιώθουν άρρωστοι
• καλύπτουν τη μύτη και το στόμα με χαρτομάντιλο ή λυγισμένο αγκώνα όταν βήχουν ή φτερνίζονται
• φορούν μάσκα όταν βρίσκονται γύρω από άλλους ανθρώπους
• αερίζουν τους εσωτερικούς χώρους
• καθαρίζουν τακτικά και σωστά τα χέρια
• απολυμαίνουν τις κοινόχρηστες επιφάνειες και υλικά που αγγίζουν (πχ πόμολα, μαγειρικά σκεύη).
Πώς αντιμετωπίζεται ο hMPV;
Δεν χορηγούνται αντιβιοτικά διότι τα αντιβιοτικά θεραπεύουν μόνο βακτήρια. Οι περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται καλύτερα σε λίγες μέρες, όπως μετά από ένα κοινό κρυολόγημα.
Η άφθονη ξεκούραση και η ενυδάτωση του οργανισμού επίσης βοηθούν.
Εάν τα συμπτώματα επιδεινωθούν, θα πρέπει να αναζητήσουν ιατρική συμβουλή.
Όσοι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο θα πρέπει επίσης να συμβουλεύονται το γιατρό τους, ακόμα και με ήπια συμπτώματα.
Υπάρχει εξέταση που να εντοπίζει τον hMPV;
Η δοκιμασία αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) είναι ο πιο αξιόπιστος τρόπος για τη διάγνωση του hMPV, δίνοντας ακριβή αποτελέσματα μέσα σε λίγες ώρες.
Ωστόσο, οι γιατροί μπορεί να μην προτείνουν αυτή την εξέταση για άτομα με συμπτώματα ιογενούς λοίμωξης του αναπνευστικού καθώς δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τη νόσο από hMPV και στις περισσότερες περιπτώσεις εκφράζεται ήπια.
Πώς καταλαβαίνουμε τη διαφορά του ιού hMPV από άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού, όπως ο COVID-19, ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) και η γρίπη;
Είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε διαφορετικές αναπνευστικές λοιμώξεις, καθώς έχουν παρόμοια συμπτώματα όπως πυρετό, βήχα, και καταρροή.
Ωστόσο, η θεραπεία μπορεί να διαφέρει, ειδικά για τις ευπαθείς ομάδες. Οι διαγνωστικές εξετάσεις μπορούν να εντοπίσουν την αιτία πριν αποφασισθεί η θεραπευτική αντιμετώπιση.
Πόσο επικίνδυνος είναι ο hMPV;
Ο ανθρώπινος μεταπνευμοϊός προκαλεί συνήθως συμπτώματα κρυολογήματος ή γρίπης. Ωστόσο, το πώς νοσεί ένα άτομο εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της συνολικής κατάστασης της υγείας του.
Επίσης, δεδομένου ότι οι ιοί μπορούν να εξελιχθούν, η σοβαρότητά τους μπορεί να αλλάξει.
Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) επιτηρεί συστηματικά τον hMPV σε συνδυασμό και με άλλα παθογόνα του αναπνευστικού σε ασθενείς που επισκέπτονται 15 νοσοκομεία ανά την επικράτεια.
Ο ΕΟΔΥ παραμένει σε εγρήγορση για την παρακολούθηση και αντιμετώπιση της εποχικής έξαρσης των αναπνευστικών λοιμώξεων.
