Η σιτρονελλόλη με άρωμα τριαντάφυλλου που βρίσκεται συνήθως σε καλλυντικά και προϊόντα οικιακής χρήσης, θεωρούνταν μέχρι πρότινος ασφαλής. Ωστόσο, μια ομάδα ερευνητών από την Κορέα εντόπισε, για πρώτη φορά, τον κίνδυνο να προκαλεί νευροτοξικότητα όταν ο άνθρωπος εκτίθεται σε υπερβολική ποσότητα.
Μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Δρ. Myung Ae Bae στο Ερευνητικό Ινστιτούτο Χημικής Τεχνολογίας της Κορέας (KRICT) και τους καθηγητές Hae-Chul Park και Suhyun Kim στο Πανεπιστήμιο της Κορέας ανακάλυψε ότι οι υψηλές συγκεντρώσεις σιτρονελλόλης μπορούν να προκαλέσουν νευρολογική και συμπεριφορική τοξικότητα.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Hazardous Materials, χρησιμοποίησε πολλαπλά πειραματικά μοντέλα σε διάφορα είδη ζώντων οργανισμών καθώς και προηγμένο μεταβολικό προφίλ για να αποκαλύψει αυτόν τον νέο μηχανισμό τοξικότητας.
Η σιτρονελλόλη είναι μια φυσική αρωματική ένωση που προέρχεται από φυτά όπως το τριαντάφυλλο, το γεράνι και η σιτρονέλλα. Ενώ έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως σε προϊόντα για το λουλουδένιο άρωμα και την ηρεμιστική της δράση, αυτή η μελέτη αποκάλυψε ότι η υπερβολική έκθεση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το νευρικό σύστημα.
Για να διασφαλίσουν την αξιοπιστία των ευρημάτων τους, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τέσσερα διαφορετικά βιολογικά μοντέλα: ζεβρόψαρα, ποντίκια, οργανοειδή ανθρώπινου εγκεφάλου και σύστημα αιματοεγκεφαλικού φραγμού (BBB) με όργανο σε τσιπ. Οι νευροτοξικές επιδράσεις της σιτρονελλόλης αξιολογήθηκαν σε αυτά τα συστήματα για να επιβεβαιωθεί η συνάφεια μεταξύ των ειδών.
Σε ζωικά μοντέλα, η ομάδα παρατήρησε ότι η σιτρονελλόλη μπορούσε να διεισδύσει στο BBB και να συσσωρευτεί στον εγκέφαλο. Αυτή η συσσώρευση οδήγησε σε αυξημένη παραγωγή ενεργών ειδών οξυγόνου (ROS) και ενεργοποίηση φλεγμονωδών οδών σηματοδότησης.
Και τα δύο φαινόμενα είναι γνωστοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εξασθενημένη νευρολογική και συμπεριφορική λειτουργία. Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης βλάβη στο BBB και τη διείσδυση των κυττάρων του ανοσοποιητικού στον εγκεφαλικό ιστό, επιδεινώνοντας περαιτέρω τη νευροφλεγμονή.
Μια βασική ανακάλυψη της μελέτης ήταν η αλλαγή του μεταβολισμού της κυνουρενίνης. Η κυνουρενίνη, ένας μεταβολίτης που προέρχεται από την τρυπτοφάνη, μπορεί να μετατραπεί είτε σε κυνουρενικό οξύ, μια νευροπροστατευτική ένωση, είτε σε 3-υδροξυκυνουρενίνη (3-HK), η οποία είναι νευροτοξική.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η έκθεση σε σιτρονελλόλη μετατόπισε αυτή την ισορροπία προς την παραγωγή 3-HK, ενισχύοντας έτσι τον νευροτοξικό κίνδυνο. Συγκεκριμένα, τα τεστ συμπεριφοράς του ζεβρόψαρου αποκάλυψαν σημάδια άγχους και μη φυσιολογικής κινητικής δραστηριότητας μετά από έκθεση σε σιτρονελλόλη (2, 4 και 8 mg/L). Αυτό περιελάμβανε μειωμένη φωτοτακτική συμπεριφορά και αυξημένη θιγμοταξία, συνήθεις δείκτες στρες ή νευροσυμπεριφορικές διαταραχές σε υδρόβια μοντέλα.
Πέρα από τις δοκιμές σε ζώα, η μελέτη επιβεβαίωσε παρόμοιους μηχανισμούς τοξικότητας σε μοντέλα που σχετίζονται με τον άνθρωπο. Τα οργανοειδή του εγκεφάλου που προέρχονται από ανθρώπινα βλαστοκύτταρα και τσιπ BBB έδειξαν και τα δύο στοιχεία νευροτοξικότητας και φλεγμονής που προκαλείται από τη σιτρονελλόλη, υποδηλώνοντας πιθανούς κινδύνους για τον άνθρωπο.
Επί του παρόντος, η σιτρονελλόλη καταγράφεται από το Υπουργείο Ασφάλειας Τροφίμων και Φαρμάκων της Κορέας ως πιθανό αλλεργιογόνο που πρέπει να επισημαίνεται σε καλλυντικά που υπερβαίνουν ορισμένες συγκεντρώσεις, σύμφωνα με τους κανονισμούς της ΕΕ. Ωστόσο, οι πιθανές νευροτοξικές της επιδράσεις υπό συνθήκες υψηλής έκθεσης δεν είχαν προηγουμένως μελετηθεί.
