Μία μεγάλη μελέτη έρχεται να ρίξει φως στη σχέση που έχει διαμορφωθεί ανάμεσα στους πολίτες και τους επιστήμονες, μετά την πανδημία. Κατά την περίοδο του κορωνοϊού οι ειδικοί απευθύνθηκαν πολύ περισσότερο στους πολίτες, με πολλούς από τους πολίτες να αμφισβητούν τα λεγόμενά τους.
Σήμερα, που έχει κατακάτσει η σκόνη από την πανδημία, ομάδα 241 ερευνητών μελέτησε την εμπιστοσύνη στην επιστήμη, τις κοινωνικές προσδοκίες και τις απόψεις του κοινού σχετικά με τις προτεραιότητες των ερευνητών. Από την Ελλάδα υπεύθυνη για την έρευνα ήταν η Κατερίνα Πετκανοπούλου, από το Πανεπιστήμιο του Ρεθύμνου της Κρήτης, ενώ συνεργάστηκαν οι Θεόφιλος Γκινόπουλος, από το ίδιο ίδρυμα και ο Στυλιανός Συρόπουλος από το Πανεπιστήμιο Amherst του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης.
Όπως προκύπτει από την παγκόσμια έρευνα, η οποία συμπεριέλαβε 68 χώρες και δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Nature, η εμπιστοσύνη του κοινού στους επιστήμονες βρίσκεται σε μέτρια προς υψηλά επίπεδα παγκοσμίως. Ωστόσο, η Ελλάδα βρίσκεται στην 56η θέση με το επίπεδο εμπιστοσύνης να διαμορφώνεται χαμηλότερα από τον μέσο όρο, στο 3,39, γεγονός που δείχνει πως οι Έλληνες τείνουν να έχουν σχετικά μικρότερη εμπιστοσύνη στους επιστήμονες συγκριτικά με πολλές άλλες χώρες. Έτσι, η χώρα μας κατατάσσεται χαμηλότερα από πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ενώ παρόμοια επίπεδα εμπιστοσύνης έχουν χώρες όπως το Καμερούν (3,41) και η Αυστρία (3,42).
Υπενθυμίζεται ότι μέσα στην πανδημία, ο τότε υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης είχε προωθήσει τροπολογία, η οποία περιόριζε την ευθύνη του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού κατά την περίθαλψη νοσηλευομένων ασθενών που είχαν κορωνοϊό, προκειμένου να αποφεύγονται αβάσιμες μηνύσεις, κάτι που σημαίνει ότι μεγάλο μέρος των πολιτών είχε χάσει την εμπιστοσύνη του προς την ιατρική κοινότητα. Παράλληλα, μία σειρά από λανθασμένες αποφάσεις της κυβέρνησης χρεώθηκαν αρχικά στους επιστήμονες και παρά τη μετέπειτα παραδοχή των «γαλάζιων» στελεχών, το στίγμα στους επιστήμονες έμεινε. Επίσης δεν πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός ότι το αντιεμβολιαστικό κίνημα στη χώρα είχε αξιοπρόσεκτη παρουσία.
Τα παγκόσμια δεδομένα
Κατά τα άλλα, η μελέτη δεν βρήκε καμία απόδειξη για τον συχνά επαναλαμβανόμενο ισχυρισμό περί «κρίσης εμπιστοσύνης στην επιστήμη» μετά την πανδημία.
Η μελέτη διαπιστώνει ότι η πλειονότητα του κοινού έχει σχετικά υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης στους επιστήμονες με μέσο επίπεδο εμπιστοσύνης 3,62 σε κλίμακα από το 1 που σημαίνει πολύ χαμηλή εμπιστοσύνη έως το 5 που αντιπροσωπεύει πολύ υψηλή εμπιστοσύνη. Η πλειονότητα των ερωτηθέντων θεωρεί επίσης τους επιστήμονες ειδικευμένους (78%), ειλικρινείς (57%) και ότι ενδιαφέρονται για την ευημερία των ανθρώπων (56%).
Στον αντίποδα, το 42% πιστεύει ότι οι επιστήμονες δίνουν προσοχή στις απόψεις των άλλων. «Τα αποτελέσματά μας δείχνουν επίσης ότι πολλοί άνθρωποι σε πολλές χώρες αισθάνονται ότι οι προτεραιότητες της επιστήμης δεν ευθυγραμμίζονται πάντα καλά με τις δικές τους προτεραιότητες», λέει ο συνσυγγραφέας Niels G. Mede.
