Η οζονοθεραπεία είναι μια αμφιλεγόμενη πρακτική της εναλλακτικής ιατρικής που περιλαμβάνει τη χρήση αερίου όζοντος για την καταπολέμηση ασθενειών. Το αέριο όζοντος είναι μια μορφή οξυγόνου, ένα άχρωμο αέριο που αποτελείται από τρία άτομα οξυγόνου. Στην ανώτερη ατμόσφαιρα, ένα στρώμα αυτού του αερίου προστατεύει τη Γη από την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου.

Στην Ελλάδα, η συγκεκριμένη θεραπεία έγινε περισσότερο γνωστή μέσα από τον Ανδρέα Φικιώρη, έναν τηλεγιατρό ο οποίος προωθούσε διάφορες θεραπείες και σκευάσματα με όζον (με δημοφιλέστερο το νερό με όζον), μέσα από τις διαφημιστικές του εκπομπές. Ο ίδιος δήλωνε αναισθησιολόγος, ωστόσο είχε λάβει το παρατσούκλι «Δρ. Όζον».

Το 2020, ο κ. Φικιώρης έφυγε από τη ζωή ξαφνικά, σε ηλικία 72 ετών. Τα ακριβή αίτια του θανάτου του αποκαλύφθηκα δημόσια, ωστόσο κυκλοφόρησε η πληροφορία ότι έπασχε από κάποια προβλήματα του καρδιαγγειακού συστήματος.

Κατά τη διάρκεια της ζωής του είχε βρεθεί στο στόχαστρο έντονης αρνητικής κριτικής από την επιστημονική κοινότητα, καθώς ουκ ολίγες φορές ο ίδιος είχε ισχυριστεί πως τα προϊόντα με όζον θα μπορούσαν αποτελεσματικά να αντικαταστήσουν τη φαρμακευτική αγωγή των ασθενών (π.χ.: σε άτομα με διαβήτη).

Τι ισχύει, όμως, στ’ αλήθεια για τη θεραπεία με όζον; Είναι όντως αποτελεσματική, όπως διαφημίζεται μέσα από διάφορες ιδιωτικές κλινικές, ή πρόκειται για απάτη;

Πώς χορηγείται η οζονοθεραπεία

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι χορήγησης του αερίου όζοντος, αλλά δεν πρέπει ποτέ να εισπνέεται. Η εισπνοή του μπορεί να προκαλέσει σοβαρό ερεθισμό και συσσώρευση υγρού στους πνεύμονες. Πιο ασφαλείς μέθοδοι χορήγησης της οζονοθεραπείας περιλαμβάνουν:

• Εφαρμογή στο δέρμα: Ένα τμήμα του σώματος εκτίθεται σε αέριο όζοντος κάτω από ένα προστατευτικό κάλυμμα (γνωστό και ως σάουνα όζοντος) ή εφαρμόζεται στο δέρμα διάλυμα όζοντος (συχνά για την επούλωση πληγών).
• Εισαγωγή αερίου στο σώμα: Το όζον μπορεί να διοχετευθεί στο σώμα μέσω των αυτιών, του ορθού ή του κόλπου.
• Ανάμιξη με το αίμα: Το αέριο όζοντος μπορεί να διαλυθεί σε ένα δείγμα αίματος και στη συνέχεια να επανεισαχθεί στον οργανισμό μέσω ενδοφλέβιας έγχυσης, μια διαδικασία γνωστή ως αυτοαιμοθεραπεία.
• Κατανάλωση: Μικρές ποσότητες όζοντος μπορούν να διαλυθούν σε λάδι ή νερό και να καταναλωθούν.
• Ένεση: Το όζον μπορεί να εγχυθεί σε έναν μυ μέσω ένεσης που περιέχει μείγμα οξυγόνου και όζοντος.

Πιθανά οφέλη της οζονοθεραπείας για την υγεία

Τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα για τα οφέλη της οζονοθεραπείας είναι περιορισμένα και χαμηλής ποιότητας. Ωστόσο, υπάρχουν ισχυρισμοί ότι μπορεί να προσφέρει τα εξής οφέλη:

• Ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς η οζονοθεραπεία ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό και ενισχύει την άμυνα του οργανισμού. Υπάρχουν ορισμένες μελέτες που υποστηρίζουν αυτό τον ισχυρισμό, όμως οι περισσότεροι επιστήμονες δε θεωρούν πως επαρκούν για να καταστεί η χορήγηση όζοντος ως ενδεδειγμένη θεραπεία.
• Διαχείριση του πόνου σε περιπτώσεις κοίλης ή αρθρίτιδας. Ορισμένες κλινικές μελέτες υποστηρίζουν ότι οι ενέσεις όζοντος μπορούν να μειώσουν τον πόνο σε άτομα με οστεοαρθρίτιδα στο γόνατο ή κοίλη, ωστόσο μέχρι στιγμής τα αποτελέσματα είναι αντιφατικά και χρειάζεται περαιτέρω έρευνα.
• Προστασία από παθογόνους μικροοργανισμούς όπως βακτήρια, ιοί και μύκητες. Σε εργαστηριακές συνθήκες, το όζον φαίνεται να αναστέλλει την ανάπτυξη των παθογόνων, όμως αυτό δε σημαίνει ότι είναι ασφαλές ή αποτελεσματικό ως ιατρική θεραπεία μέσα στο ανθρώπινο σώμα.
• Επούλωση πληγών, σε άτομα με έλκη στο πόδι και άλλες πληγές λόγω διαβήτη. Υπάρχουν δύο μελέτες, η μία που έγινε σε 2 συμμετέχοντες το 2019 και η άλλη που έγινε σε 60 συμμετέχοντες το 2015, οι οποίες διαπίστωσαν ότι η θεραπεία με όζον βοήθησε στην γρηγορότερη επούλωση των πληγών που είχαν οι διαβητικοί ασθενείς. Εάν και αυτά τα αποτελέσματα είναι πολλά υποσχόμενα, το δείγμα είναι αρκετά μικρό για να μπορούμε να γενικεύσουμε τα ευρήματα.
• Μείωση οξειδωτικού στρες. Υπάρχει μια ανάλυση μελετών που δημοσιεύτηκε το 2018, η οποία υποστηρίζει ότι η οζονοθεραπεία μπορεί να μειώσει τα επίπεδα οξειδωτικού στρες. Καθώς τα αυξημένα επίπεδα οξειδωτικού στρες συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διάφορων χρόνιων νοσημάτων, όπως είναι ο καρκίνος και τα αυτοάνοσα, ορισμένοι υποστηρικτές της θεραπείας αυτής ισχυρίζονται ότι μπορεί να προλάβει ή ακόμα και να θεραπεύσει τα νοσήματα αυτά.

Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε ότι, εάν και τα παραπάνω ευρήματα φαίνονται πολλά υποσχόμενα, «αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις ότι η οζονοθεραπεία είναι αποτελεσματική και ασφαλής για ιατρική χρήση», γράφει το Medical News Today.

Επίσης, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει οι ασθενείς να διακόψουν τη φαρμακευτική τους αγωγή, ή άλλες τυχόν θεραπείες που κάνουν, με την ελπίδα ότι η οζονοθεραπεία θα είναι αρκετή για να ανακουφιστούν από τα προβλήματά τους. Είναι πολύ σημαντικό πάντα να συμβουλεύεστε το γιατρό σας προτού δοκιμάσετε οποιαδήποτε θεραπεία, ιδίως εάν έχετε προβλήματα υγείας.

Θεραπεία με όζον: Ποιοι είναι οι κίνδυνοι;

Πολλοί επαγγελματίες υγείας και οργανισμοί θεωρούν ότι η οζονοθεραπεία είναι μη ασφαλής και επικίνδυνη για την υγεία, σύμφωνα με την κλινική του Cleveland.

Το 2020, ο αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) δημοσίευσε δήλωση κατά της χρήσης συσκευών που παράγουν αέριο όζοντος. Εκπρόσωπος του οργανισμού ανέφερε: «Η έκθεση σε υψηλά επίπεδα όζοντος μπορεί να επιδεινώσει προϋπάρχουσες χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις ή να αυξήσει τον κίνδυνο λοίμωξης του αναπνευστικού».

Η οζονοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες, μερικές από τις οποίες είναι σοβαρές. Αυτές περιλαμβάνουν:

• Ερεθισμό των πνευμόνων και του λαιμού
• Επιδείνωση των συμπτωμάτων άσθματος
• Ακόμη και θάνατο σε ακραίες περιπτώσεις

Ακόμη και μικρές ποσότητες όζοντος μπορούν να ερεθίσουν το αναπνευστικό σύστημα, προκαλώντας βήχα, δύσπνοια και βλάβη στον πνευμονικό ιστό.