Πολλά συμπληρώματα πρωτεΐνης που κυκλοφορούν στην αγορά ενδέχεται να περιέχουν επικίνδυνες ποσότητες βαρέων μετάλλων, όπως μόλυβδο και κάδμιο, σύμφωνα με πρόσφατη αναφορά που αφορά την αμερική αγορά.
Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Clean Label Project, ο οποίος ασχολείται με την ασφάλεια των καταναλωτικών προϊόντων, εξέτασε 160 προϊόντα από 70 κορυφαίες μάρκες συμπληρωμάτων. Σχεδόν τα μισά από τα πρωτεϊνούχα συμπληρώματα που δοκιμάστηκαν περιείχαν μη ασφαλή επίπεδα βαρέων μετάλλων. Η έρευνα διαπίστωσε επίσης ότι οι φυτικές πρωτεΐνες είχαν τριπλάσια ποσότητα μολύβδου σε σχέση με τα προϊόντα που βασίζονται σε ορό γάλακτος, ενώ οι πρωτεΐνες με γεύση σοκολάτας περιείχαν τετραπλάσια ποσότητα μολύβδου σε σχέση με εκείνες με γεύση βανίλιας.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ανιχνεύονται βαρέα μέταλλα σε συμπληρώματα πρωτεΐνης. Μια παρόμοια έρευνα του Clean Label Project το 2018 βρήκε μετρήσιμα επίπεδα μολύβδου στο 75% των πρωτεϊνικών συμπληρωμάτων που εξετάστηκαν.
Ωστόσο, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι δεν χρειάζεται να κόψετε αμέσως τα συμπληρώματα πρωτεΐνης.
«Είναι καλό να είμαστε προσεκτικοί, αλλά τα καλά νέα είναι ότι μικρές, σταδιακές αλλαγές—όπως η επιλογή εταιρειών που δίνουν προτεραιότητα σε αυστηρούς ελέγχους για βαρέα μέταλλα—μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά. Η ενημέρωση δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποφεύγουμε εντελώς ορισμένα τρόφιμα, αλλά να επιλέγουμε συνειδητά αυτά που καταναλώνουμε», εξήγησε μιλώντας στο VerywellHealth η Jaclyn Bowen, MPH, MS, εκτελεστική διευθύντρια του Clean Label Project.
Πώς εισέρχονται τα βαρέα μέταλλα στα συμπληρώματα πρωτεΐνης
Βαρέα μέταλλα όπως ο μόλυβδος, το κάδμιο και το αρσενικό υπάρχουν φυσικά στον φλοιό της Γης και μπορούν να εισέλθουν στο έδαφος μέσω ηφαιστειακών εκρήξεων και διάβρωσης. Τα φυτά απορροφούν βαρέα μέταλλα από το έδαφος, και τόσο οι άνθρωποι όσο και τα ζώα μπορούν να εκτεθούν σε αυτά καταναλώνοντας τέτοια φυτά.
Αυτό μπορεί να εξηγεί γιατί τα πρωτεϊνικά συμπληρώματα με γεύση σοκολάτας περιέχουν τετραπλάσια ποσότητα μολύβδου σε σχέση με εκείνα με γεύση βανίλιας. «Δεδομένου ότι η σοκολάτα προέρχεται από φυτό, ενώ η βανίλια μπορεί να είναι συνθετική, είναι λογικό τα προϊόντα με σοκολάτα να περιέχουν περισσότερα βαρέα μέταλλα από αυτά με βανίλια», δήλωσε η Kelly Krisna Johnson-Arbor, MD, ιατρική τοξικολόγος στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο MedStar Georgetown, στο Verywell.
Τοξικά βαρέα μέταλλα έχουν εντοπιστεί και σε άλλα τρόφιμα και καταναλωτικά προϊόντα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα περσινή έρευνα που ανίχνευσε άνω των επιτρεπτών ορίων μόλυβδο και αρσενικό σε ταμπόν που πωλούνταν σε αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας (δείτε αναλυτικά το σχετικό δημοσίευμα που είχαμε κάνει ΕΔΩ).
Ωστόσο, οι συνθήκες καλλιέργειας δεν είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο βαρέα μέταλλα καταλήγουν σε αυτά τα προϊόντα. Σύμφωνα με την Johnson-Arbor, οι βιομηχανικές διαδικασίες—είτε σκόπιμα είτε ακούσια—μπορούν επίσης να εισαγάγουν βαρέα μέταλλα σε ορισμένα προϊόντα.
Πόσο ασφαλή είναι τα συμπληρώματα πρωτεΐνης
Το γεγονός ότι πολλά δημοφιλή συμπληρώματα πρωτεΐνης περιέχουν βαρέα μέταλλα είναι ανησυχητικό, αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πρέπει να τα βγάλετε εντελώς από τη διατροφή σας. Έρευνα του 2020 έδειξε ότι η έκθεση σε βαρέα μέταλλα από τέτοια προϊόντα δεν αυξάνει τον κίνδυνο αρνητικών επιπτώσεων στην υγεία.
«Για τους περισσότερους ενήλικες, οι αρνητικές επιπτώσεις από την έκθεση σε κάδμιο και μόλυβδο προκύπτουν ύστερα από επαναλαμβανόμενη, μακροχρόνια κατανάλωση», εξηγεί στο Verywell ο Tunde Akinleye, αναλυτικός χημικός και επικεφαλής προγράμματος δοκιμών ασφάλειας τροφίμων στο Consumer Reports.
Ωστόσο, τα υψηλά επίπεδα μολύβδου που εντοπίστηκαν στη μελέτη είναι ένας καλός λόγος να μειώσετε τη συχνότητα κατανάλωσης πρωτεϊνικών συμπληρωμάτων ή να αναζητήσετε πιο ασφαλείς πηγές πρωτεΐνης, προσθέτει ο Akinleye.
Οι έγκυες και τα παιδιά θα πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα, καθώς ο μόλυβδος και άλλα βαρέα μέταλλα μπορεί να επηρεάσουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου ή ακόμα και να προκαλέσουν αποβολή.
Τι πρέπει να προσέχετε
Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) διαθέτει μια Ομάδα Εργασίας για Τοξικά Στοιχεία, η οποία εξετάζει τρόπους μείωσης της έκθεσης σε βαρέα μέταλλα μέσω τροφίμων, καλλυντικών και συμπληρωμάτων. Ωστόσο, τα πρωτεϊνικά συμπληρώματα δεν υπόκεινται σε έλεγχο ασφάλειας από τον FDA πριν κυκλοφορήσουν στην αγορά των ΗΠΑ. Παρόμοιοι είναι και οι μηχανισμοί στη δική μας χώρα. Ειδικότερα, στην Ελλάδα, τα συμπληρώματα διατροφής δεν υπόκεινται σε έγκριση, δηλαδή προηγούμενη αξιολόγηση και αδειοδότηση, αλλά σε γνωστοποίηση και κατασταλτικό έλεγχο. Αυτό σημαίνει ότι οι ρυθμίσεις σχετικά με τα συμπληρώματα από επίσημους φορείς είναι πολύ λιγότερες από αυτές στις οποίες υπόκεινται τα συνταγογραφούμενα φάρμακα.
Αυτός είναι και ο λόγος που εάν σκέφτεστε να πάρετε κάποιο συμπλήρωμα διατροφής είναι σημαντικό να μιλήσετε με το γιατρό σας, ο οποίος με βάση τις εξετάσεις αίματος και την φαρμακευτική αγωγή σας θα σας δώσει τις απαραίτητες οδηγίες.
«Όταν αγοράζετε ένα πρωτεϊνικό συμπλήρωμα ή ένα βιταμινούχο προϊόν, δεν μπορείτε να ξέρετε ακριβώς τι περιέχει. Παρόλα αυτά, μπορείτε να αναζητήσετε πιστοποιήσεις από οργανισμούς όπως οι USP, ConsumerLab και NSF.», λέει η Kelly Krisna Johnson-Arbor.
«Δεν είναι απόλυτη εγγύηση», σημειώνει. «Αλλά είναι ίσως ο καλύτερος τρόπος να σιγουρευτείτε ότι το συμπλήρωμά σας έχει ελεγχθεί και δεν περιέχει επιβλαβείς ουσίες».
