Σε έκθεσή του ο Συνήγορος του Πολίτη αναφέρει ότι επισκέφθηκε τους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους του Ψυχιατρείου των φυλακών Κορυδαλλού (πτέρυγες, κελιά, θαλάμους, κοινόχρηστους χώρους, προαύλιους χώρους, γραφεία διοίκησης και ιατρών, αίθουσα ακροάσεων κοινωνικών λειτουργών, σημείο διανομής συσσιτίου, βιβλιοθήκη, χώρο ανοιχτού επισκεπτηρίου).

Επίσης, το κλιμάκιο πραγματοποίησε επιτόπια μελέτη μεμονωμένων ιατρικών φακέλων και συνομίλησε στελέχη του ψυχιατρείου καθώς και κρατούμενους - νοσηλευόμενους.

Για «ακραία υποστελέχωση σε ιατρικές ειδικότητες», έκανε λόγο το κλιμάκιο μετά από την ολοκλήρωση της επίσκεψης. Όπως σημειώνεται στην έκθεση, παραμένει κενή η θέση μόνιμου ψυχιάτρου, «γεγονός το οποίο γεννά τεράστια ανησυχία ως προς την ευθύνη και την επιστημονική δεοντολογία που διέπει την ψυχιατρική και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των ασθενών κρατουμένων».

«Με βάση τις υποδομές, τη στελέχωση και τον τρόπο λειτουργίας του Ψυχιατρείου Κρατουμένων Κορυδαλλού, δίδεται η σαφής εντύπωση ότι πρόκειται κατά μείζονα λόγο για σωφρονιστικό κατάστημα, παρά για θεραπευτικό ίδρυμα, όπου οι ασθενείς κρατούμενοι υποβάλλονται σε αναγκαία μέτρα νοσηλείας ή θεραπευτικά προγράμματα», τονίζεται στην έκθεση.

Με βάση τα παραπάνω ο Συνήγορος του Πολίτη καλεί την Πολιτεία να κάνει σαφές πότε το πλαίσιο του καταναγκασμού υπηρετεί ένα θεραπευτικό σκοπό και πότε επιδιώκει ένα σωφρονιστικό αποτέλεσμα.

Όσον αφορά τα κελιά στο υπόγειο, το κλιμάκιο σημειώνει ότι η έρευνά του, ως προς τη χρήση των κελιών του υπογείου παρεμποδίστηκε, λόγω της ελλιπούς πληροφόρησης, αλλά και της απόκρυψης πραγματικών περιστατικών εκ μέρους του προϊσταμένου φύλαξης.

Επίσης, στην έκθεση συνοψίζονται τα παρακάτω:

- Η ακραία υποστελέχωση σε ιατρικές ειδικότητες και το γεγονός ότι παραμένει κενή η θέση μόνιμου ψυχιάτρου στο Ψ.Κ.Κ. γεννά τεράστια ανησυχία ως προς την ευθύνη και την επιστημονική δεοντολογία που διέπει την ψυχιατρική και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των ασθενών κρατουμένων.

- Επισημαίνεται πρόσθετα πως ο ψυχίατρος έχει την αρμοδιότητα γνωμοδότησης για ζητήματα όπως η εισαγωγή ή η χορήγηση εξιτηρίου στους κρατούμενους του Ψυχιατρικού Καταστήματος, η τοποθέτησή τους σε χώρους αυξημένης φροντίδας, η καταλληλότητά τους για συμμετοχή σε θέσεις εργασίας, κ.ο.κ.. Η απουσία ενός επιστημονικά υπευθύνου ψυχιάτρου και η διάχυση της ευθύνης στους κατ’ επίσκεψη ιατρούς, οι οποίοι έχουν αποσπασματική παρουσία και στους οποίους ανατίθενται μεμονωμένοι ασθενείς, αφήνει την εντύπωση ότι η καθημερινή διαχείριση των αναγκών των κρατουμένων ως ασθενών διολισθαίνει, εν τοις πράγμασι, προς το φυλακτικό προσωπικό. Η ανάμειξη, ωστόσο, προσώπων μη επιφορτισμένων με το σχηματισμό επιστημονικής κρίσης στη λήψη αποφάσεων για ζητήματα που αφορούν την καθημερινή διαχείριση των κρατουμένων/νοσηλευομένων του Ψυχιατρείου είναι ασύμβατη με κάθε σωφρονιστική ή θεραπευτική δεοντολογία. Η συνθήκη αυτή, όπως είναι εύλογο, επιτείνει μια αίσθηση ανασφάλειας δικαίου αλλά και αμφισβήτησης ως προς τα κριτήρια ποινικής και ψυχιατρικής μεταχείρισης των ασθενών κρατούμενων. Για τους παραπάνω λόγους, είναι απολύτως κρίσιμη η άμεση στελέχωση του Ψ.Κ.Κ. με μόνιμο ιατρό που θα φέρει την ευθύνη διεκπεραίωσης των αρμοδιοτήτων της θέσης.

- Προτείνεται, το αρμόδιο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη να προβεί σε ενέργειες στην κατεύθυνση κάλυψης της θέσης του μονίμου ψυχιάτρου αλλά και της εν γένει στελέχωσης του ιδρύματος με τις απαιτούμενες ιατρικές ειδικότητες (π.χ. μόνιμος παθολόγος) καθώς και με νοσηλευτές (κατά προτίμηση ειδικευμένους στην ψυχιατρική). Με δεδομένο ότι, παρά τις επίμονες προσπάθειες της Διεύθυνσης του Ψυχιατρείου Κρατουμένων Κορυδαλλού και τα αιτήματα που έχουν επανειλημμένως διαβιβασθεί προς την αρμόδια 2η ΥΠΕ (Υγειονομική Περιφέρεια Πειραιώς και Αιγαίου) αλλά και τους Ιατρικούς Συλλόγους της επικράτειας, δεν εκδηλώνεται ενδιαφέρον για την κάλυψη των κενούμενων θέσεων, προτείνεται να μελετηθεί από το αρμόδιο Υπουργείο η προοπτική χορήγησης κινήτρων για την κάλυψη των θέσεων ιατρικών ειδικοτήτων και νοσηλευτικού προσωπικού.

- Το κλιμάκιο παραμένει με τη διαβεβαίωση της Διεύθυνσης του Ψ.Κ.Κ. ότι οι χώροι του υπογείου όπου στεγάζονταν τα πρώην «μπλε κελιά» δεν χρησιμοποιούνται πλέον και μόνον αφού ανακατασκευαστούν κατάλληλα θα διατεθούν για συγκεκριμένη και ολιγοήμερη χρήση (π.χ. καραντίνα νεοεισερχόμενων για την πρόληψη από τη διασπορά του ιού SARS-CoV-2). Το κλιμάκιο απευθύνει την ίδια σύσταση ως προς το σύνολο των χώρων του υπογείου.

- Περαιτέρω, το κλιμάκιο σχημάτισε την πεποίθηση ότι τα κελιά, οι θάλαμοι, οι κοινόχρηστοι και οι προαύλιοι χώροι του ισογείου είναι εντελώς ακατάλληλοι για διαβίωση, καθώς πρόκειται για ένα χώρο αναξιοπρεπούς και αβίωτης παραμονής για οποιαδήποτε ανθρώπινη ύπαρξη. Η τοποθέτηση κρατουμένων σε αυτόν τον χώρο συνιστά μορφή απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης. Ως εκ τούτου, το κλιμάκιο καλεί τη Διεύθυνση του Ψ.Κ.Κ. να τερματίσει άμεσα τη χρήση των χώρων του ισογείου.

- Το κλιμάκιο δεν διέθετε ψυχίατρο στη σύνθεσή του, επομένως επιφυλάσσεται ως προς οποιαδήποτε εκτίμηση αναφορικά με την ακολουθούμενη φαρμακευτική αγωγή των εγκλείστων. Με βάση, ωστόσο, την κοινή πείρα και τη συνολική εικόνα των ασθενών κρατουμένων, ανακύπτει ο προβληματισμός κατά πόσον αποφεύγεται η φαρμακευτική υπερδοσολογία για τον έλεγχο του πληθυσμού του καταστήματος, με δεδομένο ότι δεν χρησιμοποιούνται άλλα μέσα περιορισμού των διεγερτικών ασθενών. Στην περίπτωση αυτή είναι αναγκαίο να γίνει αντιληπτό και να γνωστοποιηθεί στο προσωπικό ότι η θεραπευτική δοσολογία φαρμάκων για τον ψυχικά ασθενή διαφοροποιείται από την φαρμακευτική υπερδοσολογία -δηλαδή την υποχρεωτική χορήγηση φαρμάκων ώστε να ελεγχθεί η συμπεριφορά του ψυχικά ασθενούς κρατούμενου - η οποία στην πράξη συνιστά «χημική καθήλωση» και μπορεί να τελείται σε ψυχιατρική δομή μόνο εξαιρετικά, υπό συγκεκριμένες νόμιμες προϋποθέσεις και πρωτόκολλο, ώστε να μην θεωρηθεί απάνθρωπη μεταχείριση (CPT Standards).

- Το κλιμάκιο διαπίστωσε, κατά τη μελέτη των συμπληρωματικών εγγράφων που διατέθηκαν από το Ψ.Κ.Κ., τη χορήγηση φαρμάκου σε κρατούμενο/νοσηλευόμενο εν αγνοία του, καθώς αρνούνταν τη λήψη αγωγής. Το κλιμάκιο υπενθυμίζει ότι η αρχή της ενημερωμένης συναίνεσης του ασθενούς, με βάση την οποία οποιαδήποτε ιατρική πράξη στηρίζεται στην έγκυρη συναίνεσή του, κάμπτεται υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις και εφόσον τηρούνται οι εκ του νόμου προβλεπόμενες δικαιοκρατικές εγγυήσεις (όπως π.χ. στις περιπτώσεις ακούσιας ψυχιατρικής νοσηλείας, όπου απαιτείται η έκδοση εισαγγελικής παραγγελίας και η γνωμάτευση δύο ψυχιάτρων). Τονίζεται ότι το πραγματικό γεγονός του περιορισμού της ελευθερίας ενός κρατούμενου, στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας, δεν συνεπάγεται την υποχώρηση των κανόνων της ιατρικής δεοντολογίας όσον αφορά την αναγκαστική –δίχως τη συγκατάθεση του ενδιαφερομένου- χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Το κλιμάκιο επισημαίνει την απουσία θεσπισμένων διαδικασιών όσον αφορά το ζήτημα της εφαρμογής αναγκαστικής θεραπείας σε κρατούμενους/νοσηλευόμενους ψυχιατρείου καταστήματος κράτησης και κρίνει απαραίτητο να αποτυπωθούν κανονιστικά οι απαιτούμενες θεσμικές εγγυήσεις, σε κείμενο με νομικά δεσμευτικό χαρακτήρα.