Ο χυμός φρούτων παρέχει βιταμίνες, μέταλλα και πολυφαινόλες αποτελώντας μέρος της καθημερινής διατροφής πολλών ανθρώπων. Μάλιστα, ένας χυμός φρούτων ή λαχανικών θα μπορούσε να είναι ένα από τα πλήρη γεύματα της ημέρας.

Ωστόσο, έχει υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και, παρόλο που περιέχει βιταμίνες και ορισμένα μικροθρεπτικά συστατικά, δεν έχει τις διαιτητικές ίνες των ολόκληρων φρούτων.

Μάλιστα μια ανάλυση μελετών διαπίστωσε ότι η κατανάλωση ενός ποτηριού χυμού φρούτων κάθε μέρα συνδέεται με αύξηση του σωματικού βάρους στα παιδιά και σε ορισμένους ενήλικες. Η μελέτη δείχνει μια συσχέτιση μεταξύ του χυμού φρούτων και της αύξησης βάρους, αλλά δεν μπορεί να αποδείξει αιτιώδη συνάφεια.

Πλέον είναι γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι ανησυχούν για την περιεκτικότητα του χυμού φρούτων σε ζάχαρη - μια μερίδα χυμού πορτοκαλιού 250 ml περιέχει 22 γραμμάρια ή 4,5 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη - αλλά μελέτες δείχνουν ότι οι αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, όπως η τερηδόνα και κάποια αύξηση βάρους, αντισταθμίζονται από τα οφέλη για την υγεία.

Για να διερευνήσουν αν οι χυμοί φρούτων προκαλούν αύξηση του σωματικού βάρους, ομάδες από το Τορόντο και τη Βοστώνη εξέτασαν 42 μελέτες σχετικά με την επίδραση της καθημερινής κατανάλωσης 100% χυμού φρούτων, δηλαδή καθαρού χυμού φρούτων χωρίς πρόσθετα.

Διαπίστωσαν ότι στα παιδιά υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ της καθημερινής κατανάλωσης χυμού φρούτων και της αύξησης του σωματικού βάρους. Στους ενήλικες, δεν παρατηρήθηκε παρόμοια συσχέτιση, εκτός από τις μελέτες που δεν είχαν προσαρμοστεί για τη συνολική ενεργειακή πρόσληψη. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση JAMA Paediatrics.

«Τα ευρήματα της μελέτης υποδηλώνουν μια πιθανή σχέση μεταξύ της κατανάλωσης χυμών φρούτων και της αύξησης βάρους, αλλά η συσχέτιση είναι μικρή και τα στοιχεία είναι περιορισμένα. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η συσχέτιση δεν ισούται με την αιτιώδη συνάφεια. Άλλοι παράγοντες, όπως η συνολική διατροφή και η σωματική δραστηριότητα, παίζουν πιθανότατα μεγαλύτερο ρόλο στην αύξηση του σωματικού βάρους από τη μέτρια κατανάλωση χυμών φρούτων», αναφέρουν οι ερευνητές.

Ποιοι χυμοί φρούτων εξετάστηκαν

Σε όλες τις μελέτες που αναλύθηκαν, οι συμμετέχοντες κατανάλωναν τουλάχιστον μία μερίδα 100% χυμού κάθε μέρα. Οι μελέτες εξέτασαν μια σειρά από χυμούς φρούτων - ρόδι, μούρα, βύσσινο, μήλο, εσπεριδοειδή ή χυμό σταφυλιού - και τους σύγκριναν με την τυπική δίαιτα μόνο, το νερό ή τα ροφήματα διαίτης ή χαμηλών θερμίδων.

Ορισμένες ήταν προοπτικές μελέτες κοόρτης και άλλες ήταν τυχαιοποιημένες δοκιμές ελέγχου. Δεν αξιολογήθηκε σε όλες τις μελέτες η συνολική ενεργειακή πρόσληψη των συμμετεχόντων, γεγονός που μπορεί να εισάγει ένα στοιχείο ανακρίβειας.

Οι ερευνητές πραγματοποίησαν διάφορες στατιστικές αναλύσεις των δεδομένων για να εκτιμήσουν αν υπήρχε κάποια σχέση μεταξύ του καθημερινού χυμού φρούτων και του βάρους.

Πώς η καθημερινή κατανάλωση χυμού επηρεάζει το βάρος

Η επίδραση της καθημερινής κατανάλωσης χυμού φρούτων στο βάρος διέφερε ανάλογα με την ηλικία των συμμετεχόντων. Οι επιδράσεις αυτές ήταν μεγαλύτερες στα παιδιά από ό,τι στους ενήλικες.

«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι η κατανάλωση 100% χυμού φρούτων συσχετίστηκε με αύξηση του βάρους στα παιδιά, ιδίως μεταξύ των μικρότερων σε ηλικία. Μεταξύ των προοπτικών μελετών κοόρτης σε ενήλικες, διαπιστώσαμε ότι ο 100% χυμός φρούτων σχετιζόταν με την αύξηση του σωματικού βάρους μεταξύ των μελετών που δεν έλαβαν υπόψη την πρόσληψη θερμίδων στις στατιστικές αναλύσεις τους (μη προσαρμοσμένες για τις θερμίδες), γεγονός που υποδηλώνει ότι η περίσσεια θερμίδων παίζει ρόλο σε αυτή τη συσχέτιση», επισημαίνει η Michelle Nguyen του Τμήματος Διατροφικών Επιστημών, Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Τορόντο, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.

«Χυμοί όπως το ρόδι, διάφορα μούρα (όπως το γκότζι, το βατόμουρο, το μύρτιλλο και οι σταφίδες) και το βύσσινο έδειξαν μια τάση για μείωση του βάρους. Αντίθετα, χυμοί όπως το μήλο, τα εσπεριδοειδή και το σταφύλι είχαν την τάση να συμβάλλουν στην αύξηση του βάρους», προσθέτει προειδοποιώντας: «Ωστόσο, ακόμη και με τους 'χυμούς υπερτροφών' όπως το ρόδι, η έρευνα δείχνει ότι το μέτρο μπορεί να είναι σημαντικό».

Είναι οι χυμοί φρούτων κακοί για τα παιδιά;

Η παρατηρούμενη αύξηση βάρους στα παιδιά μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι ένα ποτήρι χυμού αποτελεί μεγαλύτερο ποσοστό της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης από ό,τι για έναν ενήλικα και είναι πιο πιθανό τα παιδιά να πίνουν χυμούς μήλου, εσπεριδοειδών και σταφυλιών, οι οποίοι συσχετίστηκαν με την αύξηση βάρους στην ανάλυση.

Έτσι, για να διασφαλιστεί ότι τα παιδιά λαμβάνουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά από τα φρούτα, είναι προτιμότερο να τα ενθαρρύνουμε να τρώνε ολόκληρα φρούτα αντί να πίνουν χυμούς.

Υποστηρίζεται επίσης να μην εισάγεται ο χυμός φρούτων σε παιδιά κάτω των 6 ετών για να αποφευχθεί η «καλλιέργεια προτίμησης στις γλυκές γεύσεις», η οποία μπορεί να οδηγήσει σε «επιλεκτικές διατροφικές συνήθειες και μεγαλύτερη κλίση προς τα ζαχαρούχα τρόφιμα και ποτά».

Μπορούν οι χυμοί να αποτελέσουν μέρος μιας υγιεινής διατροφής;

Οι χυμοί φρούτων μπορεί να προκαλέσουν αύξηση του σωματικού βάρους λόγω των επιπλέον θερμίδων που παρέχουν, οπότε ένα μικρό ποτήρι κάθε μέρα είναι απίθανο να αυξήσει το βάρος ενός ατόμου. Ωστόσο, οι διατροφολόγοι συμβουλεύουν ότι τα ολόκληρα φρούτα παρέχουν περισσότερες από τις βιταμίνες και τα μέταλλα, καθώς και φυτικές ίνες και ωφέλιμα βακτήρια, τα οποία είναι απαραίτητα για την υγεία του εντέρου.

Γιατί τα ολόκληρα φρούτα είναι προτιμότερα

Σε σύγκριση με τα ολόκληρα φρούτα, οι χυμοί φρούτων περιέχουν λιγότερες διαιτητικές ίνες. Οι φυτικές ίνες επιβραδύνουν την απορρόφηση της ζάχαρης, οπότε με την απουσία φυτικών ινών στους χυμούς φρούτων, η φυσική ζάχαρη (φρουκτόζη) απορροφάται γρήγορα από το συκώτι.

Όταν κάποιος καταναλώνει υπερβολική ποσότητα φρουκτόζης, το ήπαρ μπορεί να τη μετατρέψει σε λίπος, οδηγώντας στην παραγωγή ορισμένων τύπων λιπών, γνωστών ως λιποπρωτεΐνες πολύ χαμηλής πυκνότητας και τριγλυκερίδια. Με απλά λόγια, όταν το συκώτι υπερφορτώνεται με φρουκτόζη από το χυμό, μετατρέπει την περίσσεια ζάχαρης σε λίπος, γεγονός που συμβάλλει στην αύξηση του σωματικού βάρους.

Μια πρόσφατη μελέτη υπέδειξε ότι η φρουκτόζη μπορεί να είναι ο παράγοντας που κρύβεται πίσω από την τεράστια αύξηση του αριθμού των ατόμων με παχυσαρκία, οπότε ο περιορισμός της κατανάλωσης φρουτοχυμών θα μπορούσε να είναι ένας εύκολος τρόπος για να μειώσετε την πρόσληψη φρουκτόζης.