Μια απλή συνήθεια που τείνει να εκλείψει μπορεί να βελτιώσει τη διαδικασία της μάθησης και να ενισχύσει τη μνήμη σας, βοηθώντας σας να θυμάστε καλύτερα αυτά που μελετάτε, σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο του μη κερδοσκοπικού οργανισμού NPR με έδρα τις ΗΠΑ.

Ο λόγος για το γράψιμο στο χέρι, το οποίο τα τελευταία χρόνια με την εξέλιξη της τεχνολογίας έχει δώσει τη θέση του στην πληκτρολόγηση. Πράγματι, οι περισσότεροι από εμάς, σπάνια γράφουμε σε χαρτί κατά τη διάρκεια της εργασία μας, καθώς για όσους το γράψιμο είναι σημαντικό κομμάτι της δουλείας τους, η χρήση του υπολογιστή είναι απαραίτητη.

Η αλλαγή αυτή έχει αρχίσει να επηρεάζει και τους μαθητές, οι οποίοι ακολουθούν πλέον τα βήματα των φοιτητών και γράφουν τις εργασίες τους στον υπολογιστή.

Φυσικά, η ανάπτυξη των τεχνολογικών δεξιοτήτων των νέων που προετοιμάζονται για την αγορά εργασίας είναι θεμιτή και χρήσιμη, ιδίως σε ένα τοπίο όπου τόσο οι ψηφιοποίηση όσο και οι εξελίξεις της τεχνολογίας είναι αλματώδεις. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τη χρησιμότητα της πιο «πατροπαράδοτης» χειρόγραφης γραφής.

Πώς το γράψιμο βοηθά μικρούς και μεγάλους στη μάθηση

Μελέτες έχουν δείξει πως όταν τα παιδιά μαθαίνουν να διαβάζουν, μπορούν να κατανοήσουν και να μάθουν καλύτερα τα γράμματα όταν τα γράφουν στο χέρι ή ακόμα και όταν τα ακολουθούν το σχήμα τους με το δάχτυλό τους, σε σχέση με τα παιδιά που πληκτρολογούν τα γράμματα αυτά στον υπολογιστή ή το κινητό.

Επιπλέον, η χειρόγραφη γραφή όχι μόνο μπορεί να μας βοηθήσει να συγκρατήσουμε καινούριες λέξεις και άλλες πληροφορίες, αλλά θεωρείται πως ενισχύει και τη μνήμη μας γενικότερα.

Αλλά και στους ενήλικες έχει παρατηρηθεί πως όταν κρατούν σημειώσεις κατά τη διάρκεια μιας διάλεξης κατανοούν καλύτερα το περιεχόμενό της σε σχέση με εκείνους που κρατούν σημειώσεις πληκτρολογώντας στο λάπτοπ τους.

Στην πραγματικότητα, πολλοί είναι εκείνοι που έχουν διαπιστώσει εμπειρικά τα οφέλη του γραψίματος στο χέρι, με αρκετούς συγγραφής όπως ο Neil Gaiman και η Jennifer Egan να έχουν πει δημόσια ότι προσχεδιάζουν τις ιστορίες τους στο χέρι, προκειμένου να «αφυπνίσουν» τη δημιουργικότητά τους.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, για τις ιδιότητες αυτές της γραφής ευθύνεται η περιπλοκότητά της, καθώς πολλά διαφορετικά συστήματα του εγκεφάλου αναγκάζονται να συνεργαστούν για να αναπαράξουν τα σχήματα των γραμμάτων που έχουμε στο μυαλό μας, στο χαρτί. Επιπλέον, κατά τη διαδικασία βελτιώνεται και ο συντονισμός ματιού – χεριού, ο οποίος είναι εξαιρετικά σημαντικός για μια σειρά καθημερινών δραστηριοτήτων. Όλα αυτά «ενεργοποιούν» τον εγκέφαλο, υποστηρίζοντας τη μάθηση.

«Μπορεί να μην το αντιλαμβανόμαστε συνειδητά, αλλά το γράψιμο με το χέρι είναι ένα από τα πιο περίπλοκα πράγματα που ο άνθρωπος μπορεί να κάνει. Και μόνο το να κρατήσουμε σωστά το στιλό, ο εγκέφαλός μας χρειάζεται να ελέγχει διαρκώς την πίεση που βάζει στο κάθε δάχτυλο. Η πίεση αυτή πρέπει να αλλάζει διαρκώς, καθώς απαιτείται διαφορετική κίνηση για να σχηματίσουμε το κάθε τμήμα για το κάθε ένα από τα χιλιάδες γράμματα που γράφει κάποιος σε λίγες μόνο παραγράφους. Παράλληλα, τα μάτια πρέπει να παρατηρούν το γράμμα καθώς αυτό σχηματίζεται και να στέλνουν σήμα στον εγκέφαλο, σε περίπτωση που η κίνηση πρέπει να προσαρμοστεί. Όλα αυτά γίνονται σε κλάσματα δευτερολέπτου. Αυτό δε συμβαίνει όταν πληκτρολογούμε», εξηγεί η δρ. Marieke Longcamp, γνωστική νευροεπιστήμονας στο Aix-Marseille Université.

Η ιδέα αυτή υποστηρίζεται και από πρόσφατες έρευνες που μελετούν μαγνητικές τομογραφίες του εγκεφάλου. Σχετική μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους αποκάλυψε ότι όταν οι μαθητές έγραφαν με το χέρι, οι περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με την επεξεργασία πληροφοριών κίνησης και όρασης «συγχρονίζονταν» με τις περιοχές που συνδέονται με την διαμόρφωση αναμνήσεων εκπέμποντας σε συχνότητες που συνδέονται με τη μάθηση.

Μια από τις πιο ανησυχητικές πιθανές επιπτώσεις της εγκατάλειψης της χειρόγραφης γραφής φαίνεται ήδη σε κάποια μικρά παιδιά, τα οποία προσπαθούν να μάθουν ανάγνωση και γραφή.

«Όταν τα παιδιά γράφουν, τα γράμματα είναι αρκετά ακατάστατα. Αυτή η ποικιλία βοηθά στην εννοιολογική κατανόηση του κάθε γράμματος. Η κατανόηση των γραμμάτων είναι καθοριστικός παράγοντας για τη βελτίωση της ανάγνωσης αλλά και των καλών επιδόσεων στα μαθηματικά. Πρόκειται δηλαδή για μια πρακτική που μπορεί να φέρει μακροπρόθεσμα αποτελέσματα, αφού η εξάσκηση αυτής της απαιτητικής πρακτικής παγιώνει νευρικά μοτίβα που θα είναι σημαντικά για τη μάθηση και στο μέλλον», επισημαίνει η δρ. Sophia Vinci-Booher, εκπαιδευτική νευροεπιστήμονας στο Vanderbilt University.

Τέλος, η καθηγήτρια αναφέρει ότι ένα βασικό πλεονέκτημα της γραφής με το χέρι που πρέπει να έχουν υπόψη τους και οι ενήλικες είναι πως εξαναγκάζει τον εγκέφαλο να πάρει περισσότερο χρόνο για να επεξεργαστεί και ως εκ τούτου να «κατακτήσει» καλύτερα νέες πληροφορίες.